آزمایشگاه مکانیک ضربه و انفجار یکی از آزمایشگاه های تخصصی بخش مهندسی مکانیک دانشکده فنی محسوب می گردد که از سوی دکتر هاشم بابایی و دکتر ابولفضل درویزه طراحی و اجرا شده است . این آزمایشگاه به صورت کاملا بومی تجهیز شده و آماده سرویس دهی به محققان و دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی می باشد.
رئیس دانشگاه گیلان در افتتاح این آزمایشگاه تحقیقاتی ضمن تشکر و قدردانی از اساتیدی که در راه اندازی این آزمایشگاه تلاش نموده اند گفت : امروز دانشگاه گیلان در بین دانشگاه های کشور از جایگاه مطلوبی برخوردار است ولی به این موفقیت ها نباید اکتفا کرد و تلاش نماییم تا به عنوان یکی از دانشگاه های معتبر در سطح بین الملل به رقابت بپردازد .
دکتر عبدالله حاتم زاده در ادامه گفت : امروز در کشور و صنایع مختلف به ویژه صنایع استراتژیک کشور به پژوهش های کاربردی بیش از هر زمان احساس نیاز می شود و دانشگاه ها بایستی در این جهت گام بردارند .
دکتر ابولفضل درویزه به عنوان یکی از اساتید برتر مهندسی مکانیک در موضوعات مکانیک ضربه و شکل دهی انفجاری در افتتاح این آزمایشگاه ضمن قدردانی و تشکر از رئیس دانشگاه به جهت حمایت در راه اندازی این آزمایشگاه مهم گفت : امروزه در مهندسی مکانیک و صنایع مختلف شکل دهی فلزات به روش های انفجاری و ضربه ای از اهمیت خاصی برخوردار است و راه اندازی این آزمایشگاه کمک می کند تا بتوانیم پروژه های کارشناسی ارشد و دکتری متعددی در زمینه های که مورد نیاز کشور است به انجام برسانیم .
دکتر هاشم بابایی به عنوان مجری راه اندازی آزمایشگاه مکانیک ضربه و انفجار گفت : سطح کیفی و کمی این آزمایشگاه در میان دانشگاه های داخل کشور بی نظیر و منحصر به فرد بوده و در رده بندی مراکز تحقیقاتی خارج از کشور در زمینه مکانیک ضربه و انفجار می توان آنرا با آزمایشگاه های مدرن BISRU در دانشگاه کیپ تان و IRC در دانشگاه لیورپول هم تراز دانست.
وی برخی از ویژگی های این آزمایشگاه را برشمرد و به آزمایش برخی نمونه های تحقیقاتی در زمینه شکل دهی فلزات پرداخت .
برخی از تجهیزات آزمایشگاه مکانیک ضربه و انفجار عبارتند از :
1-پاندول بالستیک
شکل دهی انفجاری ورق های فلزی روشی سریع و ارزان در صنعت به شمار می رود. این روش علی رغم اینکه از مکانیزم ساده ای برخوردار است ولی کنترل بار ناشی از انفجار برای میزان مشخصی از تغییر شکل دشوار و مستلزم داشتن دانش کافی در این زمینه است.
خوشبختانه گروه مهندسی مکانیک در سه دهه گذشته درخصوص فرآیند های انفجاری دارای سابقه و قدمت بوده و در میان سایر دانشگاه های داخل کشور به عنوان قطب علمی در این زمینه مطرح بوده است.
یکی از مسایل مهمی که در خصوص فرآیند انفجاری مطرح می باشد، تعیین میزان ایمپالس ناشی از انفجار است. پاندول بالستیک سامانه ای دقیق با ساختار مکانیکی، جهت اندازه گیری میزان شدت بار انفجاری (ایمپالس) می باشد که بر این اساس کلیه تحقیقات مربوط به فرآیندهای انفجاری توسط پاندول بالستیک قابل اندازه گیری خواهد بود.
این سامانه در اثر برخورد موج انفجار شروع به نوسان می کند. طول دامنه نوسان و فرکانس نوسان از پارامترهای اصلی جهت تعیین مقدار ایمپالس است.
2- تفنگ گازی Gas Gun
تفنگ گازی Gas Gun سامانه ای برای پرتاب اجسام مدور ( با ساختار کروی، استوانه ای و مخروطی ) با سرعت 500 تا 8000 متر بر ثانیه است. این دستگاه بیشتر به منظور انجام تحقیقات در زمینه نفوذ پرتابه ها در اهداف مختلف و بررسی مقاومت اجسام در برابر بار ضربه ای و میزان نفوذ در سرعت های بالا می باشد.
دستگاه Gas Gun موجود در آزمایشگاه دارای ظرفیت فشار و سرعت بالا و قابلیت پرتاب گلوله هایی با 8 سایز مختلف در قطر می باشد. موارد ایمنی به علت خطر برخورد یا کمانش پرتابه به اطراف کاملا رعایت شده و محفظه ای با دیوار ضخیم فولادی در آن تعبیه شده و همچنین در این دستگاه مکانیزمی جهت قرارگیری هدف در زوایای مختلف نسبت به افق طراحی شده است.
3- سامانه شکل دهی با انفجار مخلوط گازها
شکل دهی انفجاری مخلوط گازها روشی نوین در شکل دهی فلزات با نرخ انرژی بالا می باشد. این روش اولین بار در داخل کشور در دانشگاه گیلان در دهه هشتاد ابداع و انجام شده است. هم اکنون سامانه مربوط به این فرآیند شکل دهی بصورت کاملا مکانیزه با رعایت اصول ایمنی طراحی و آماده بهره برداری است. مخلوط مورد استفاده در این فرآیند، اکسیژن همراه با گاز استیلن می باشد که نسبت به سایر گازها کم خطرتر است. مدت زمان نرخ انتقال انرژی ناشی از انفجار گاز کمتر 200 میکروثانیه است. لذا نوع بار تولید شده در این روش نیز ایمپالسی بوده و می تواند یک روش جایگزین برای فرآیندهایی که در آنها مواد منفجره بکار رفته ( که دسترسی به این مواد به دلایل امنیتی دشوار است) باشد.
4- چکش ضربه Drop Hammer
این سامانه شامل چهار ریل ضد اصطکاک با ارتفاع 6 متر می باشد. ریل ها وظیفه هدایت حرکت جعبه ای که در آن وزنه قرار داده می شود را دارند. جعبه وزنه از ارتفاع دلخواه سقوط آزاد کرده و بار ضربه ای با نرخ پایین ایجاد می کند. در واقع جعبه وزنه نقش چکش سقوطی را دارد.
بار ضربه ای تولید شده، در شکل دهی فلزات توسط آب و تراکم پودرهای فلزی مورد استفاده قرار می گیرد و همچنین توسط این سامانه می توان میزان جذب انرژی توسط جاذب های انرژی را مورد مطالعه قرار داد.
چکش ضربه ای موجود در سایر آزمایشگاه های مکانیک ضربه داخل کشور به صورت دو ریله و با ظرفیت حداکثر 200 کیلوگرم است. این در حالیست که سامانه موجود دارای چهار ریل و با ظرفیت 1000 کیلوگرم می باشد.
