در این همایش که صبح روز شنبه دوم آبان ماه و به میزبانی تالار حکمت دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی برگزار شد،  فریدون نوزاد گیلان‌شناس و پژوهشگر نام‌آشنای گیلانی و دکتر طهمورث ساجدی استادیار گروه زبان فرانسه دانشکده‌ی زبانها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران سخنرانی کردند.

فریدون نوزاد که در حال حاضر سردبیری فصل‌نامه‌ی "گیلان ما" را بر عهده دارد و در حاشیه‌ی این همایش، نمایشگاهی از آرشیو تاریخی مطبوعات گیلان برگرفته از کتابخانه‌ی شخصی وی نیز برگزار می‌شد، در سخنرانی خود به مناسبت شصتمین سالروز تاسیس فصل‌نامه‌ی گیلان ما به معرفی تاریخچه‌ی تاسیس و فعالیت این مجله‌ی علمی و پژوهشی از سال 1328 تا امروز پرداخت.

وی با بیان اینکه امتیاز فصل‌نامه نخستین بار توسط حاج علی فائق در سال 1328 برای "روزنامه‌"ی گیلان ما گرفته شد، از این فصلنامه به عنوان هشتاد و نهمین مطبوعه‌ی تاریخ گیلان از آغاز انقلاب مشروطیت نام برد و گفت: "در 22 ربیع الثانی 1325 هجری قمری، روحانی آینده‌نگر و فاضل شیخ ابوالقاسم معروف به افصح‌المتکلمین، خیرالکلام را به عنوان نخستین نشریه‌ی گیلان منتشر کرد" و پس از انتشار چندین هفته‌نامه و روزنامه‌ی دیگر که از آن تاریخ آغاز به کار کردند، "روزنامه‌ی گیلان ما با مدیریت حاج علی فائق که مردی دردآشنا و حساس به دغدغه‌های فرهنگی و هویتی استان بود، فعالیت خود را به عنوان هشتاد و نهمین مطبوعه‌ی گیلانی پایه نهاد."

به گفته‌ی فریدون نوزاد، "گیلان ما" تا شماره‌ی 126 توسط "حزب ایران" گیلان مدیریت می‌شد، اما حاج علی فائق از شماره‌ی 127 راساً مدیریت اجرایی و محتوایی آن را بر عهده گرفت.

این پژوهشگر و روزنامه‌نگار پرتجربه و متولد 1301 شمسی که از او به عنوان باسابقه‌ترین روزنامه‌نگار حال حاضر گیلان یاد می‌شود، به فراز و نشیبهای گوناگون دوره‌ی دوم انتشار "گیلان ما" در بستر تاریخی سالهای حکمرانی پهلوی اول و دوم و محدودیتهای ایجادشده برای مطبوعات گیلان در سالهای 1310 تا 1350 اشاره کرد و گفت: "دوره‌ی سوم انتشار گیلان ما از 18 آذرماه 1359 با شعار آیین ما راستی، پیام ما مهر و دوستی، راه ما قدم گذاشتن در روشنایی است، آغاز شد و از آن زمان تا امروز، این فصلنامه که با شیوه‌ی جدید "سیاسی، ادبی و فرهنگی" منتشر می‌شود، از همکاری و قلم‌فرسایی بزرگانی همچون استادان ایرج افشار، ابراهیم باستانی پاریزی، احمد سمیعی گیلانی، نصرت‌الله فروهر، جعفر خمامی‌زاده، محمود اعتمادزاده (م. ا. به آذین)، پروفسور فضل‌الله رضا، دکتر سیروس شمیسا و... بهره برده است."

گیلان‌ ما که در حال حاضر به کشورهای مختلف در پنج قاره‌ی جهان فرستاده می‌شود، با مدیرمسوولی دکتر محمد علی فائق، سردبیری فریدون نوزاد و زیر نظر شورای سردبیران که در آن احمد اداره‌چی گیلانی، مهران برزگر ماچیانی، افشین پرتو، مصطفی فرض‌پور ماچیانی، دکتر عبدالکریم گلشنی، احمد محامد و دکتر غلامحسین مهدیزاده حضور دارند، نهمین سال از فعالیت دوره‌ی جدید خود را سپری می‌کند.

در سال 1379 و یک سال پس از زمانی که دکتر محمد علی فائق در راه سفر به آمریکا و با اطلاع قبلی به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انتشار "گیلان ما" را متوقف کرد، از صدور مجوز انتشار مجدد به این مجله خودداری شد و با شکایت و پیگیری وی در دیوان عدالت اداری، مجدداً این مجوز به فصلنامه‌ی گیلان ما داده شد. سومین دوره‌ی انتشار گیلان ما، از همان زمان تا به امروز ادامه دارد.

پس از سخنرانی فریدون نوزاد، دکتر طهمورث ساجدی که دانش‌آموخته‌ی ادبیات تطبیقی از دانشگاه پل والری مون پلیه است، در سخنرانی خود به صورت تفصیلی به تاریخچه‌ی ایران‌شناسی در کشور فرانسه پرداخت. طهمورث ساجدی که سخنرانی علمی وی، چکیده‌یی از 16 سال تحقیق و پژوهش بر روی تاریخچه‌ی خاورشناسی و ایران‌شناسی در فرانسه است و به زودی در کتابی با عنوان "تاریخ ایرانشناسی در فرانسه" نیز منتشر می‌شود، در سخنرانی خود از ریشه‌ی واژه‌ی "ایران‌شناسی" در زبانهای اروپایی گفت و به تاثیرات متقابل فرهنگ و ادبیات ایران و فرانسه اشاره کرد.

وی گفت: " در زبان انگلیسی از واژه‌ی Iranology که برای معرفی رشته‌ی ایران‌شناسی ابداع شده است استفاده می‌شود با این حال در زبان فرانسه، عبارت etude iranien به معنای مطالعات ایرانی استفاده می‌شود."

وی با اشاره به خدمات خاورشناسان بزرگ فرانسوی که اسنادی از سفر خود به ایران را بر جای گذاشته‌اند گفت: "فرانسوی‌های زیادی در قرون پانزده تا نوزده به ایران سفر کردند، با این حال تنها سیاح و بازرگان سرشناس غربی که نوشته‌های او از سفر به ایران به زبان فارسی در دسترس است، مارکو پولو تاجر ونیزی قرن سیزدهم است."

دکتر ساجدی در ادامه به سابقه‌یی از پژوهشهای خاورشناس نامدار فرانسوی، "آنتوان ایزاک سیلوستر دو ساسی" و علاقه‌ی او به ادبیات ایران اشاره کرد و گفت: "در سال 1801 و زمانی که سیلوستر دو ساسی در یکی از کلاسهای درس خود، مشغول تدریس ادبیات به زبان فارسی بود، خبر دادند که همسر او فرزندی به دنیا آورده است. دانشجویان که از شنیدن این خبر خوشحال شده بودند، به او پیشنهاد دادند که نام فارسی "استادزاده" را بر فرزندش بگذارد و او نیز پذیرفت. بدین ترتیب، "استادزاده سیلوستر دو ساسی" که بعدها خود به یک روزنامه‌نگار و نویسنده تبدیل شد، پا به عرصه‌ی وجود گذاشت در حالی که نامی ایرانی بر او گذاشته بودند."

طهمورث ساجدی از ترجمه‌ی آثار متعدد ایران‌شناسان فرانسوی قرون پانزدهم به بعد در ایران خبر داد و ترجمه‌های قابل توجهی که از اثر طنز "نامه‌های ایرانی" شارل دو مونتسکیو در ایران صورت گرفته را بررسی کرد.

"نامه‌های ایرانی"، یک داستان طنز از سفر دو ایرانی اشراف‌زاده به نامهای "ازبک" و "ریکا" به فرانسه است که اصفهان را به مقصد پاریس ترک می‌گویند و در فاصله‌ی زمانی بین 1711 تا 1720 میلادی، 138 نامه با اهالی خانواده و دوستان خود در ایران رد و بدل می‌کنند.

دکتر ساجدی به تلاشها و پژوهشهای ایران‌شناسان و خاورشناسان نام‌آور فرانسوی همچون اوژن بورنوف، آنتوان میه، ژیلبر لازار، هنری دوفوشه‌کور، لویی ماسینیون و هانری کربن نیز اشاره کرد و معرفی اجمالی آثار هر کدام از آنها را ارایه داد.

در پایان سخنرانی طهمورث ساجدی، از دکتر محمد علی فائق برای تلاشهای مستمر وی در عرصه‌ی فرهنگ و تاریخ گیلان و انتشار فصل‌نامه‌ی گیلان ما قدردانی و تشکر شد.  

در حاشیه

- حضور غیرمنتظره‌ی استاد احمد سمیعی گیلانی، عضو ثابت فرهنگستان زبان و ادب فارسی و سردبیر مجله‌ی "نامه‌ فرهنگستان"، حاضران در تالار حکمت دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی دانشگاه گیلان را به تحسین وا داشته بود. وی در حالی که برای اهدای هدیه‌ی دکتر محمد علی فائق به جایگاه مخصوص دعوت شده بود، در سخنانی کوتاه، به این موضوع اشاره کرد که زحمات غیرقابل اندازه‌گیری چنین افرادی را نمی‌توان با هدایا پاسخ داد و از آنها به شایستگی سپاسگزاری کرد. 

-  فریدون نوزاد که بهمن ماه امسال وارد هشتاد و هفتمین سال از زندگی خود می‌شود، در پاسخ به درخواست مجری برنامه برای نشستن بر روی صندلی و ایراد سخنرانی، اعلام کرد که ترجیح می‌دهد ایستاده سخنرانی کند. وی بیش از 40 دقیقه به صورت ایستاده، خستگی‌ناپذیر و گیرا سخن راند و حاضران جوان در سالن را بارها "فرزندان" خود و آینده‌سازان فرهنگ و تمدن این سرزمین خطاب کرد. 

- در ابتدای برنامه، نمآهنگی که در آن برخی از صفحات نخستین شماره‌های "روزنامه‌ی گیلان‌ما" به تصویر درآمده بودند، نمایش داده شد. یکی از ترانه‌های میهنی  محمد نوری به صورت پس‌زمینه همراه با این کلیپ پخش شد.  

- در حاشیه‌ی سخنرانی، فهرست کامل نشریات منتشر شده در گیلان از سال 1285 شمسی تا امروز بر روی یک تابلو نصب شده بود

گزارش : سید ایمان ضیابری