این روز جهانی، بزرگداشتی است که اهمیت خاک و ضرورت بهرهبرداری پایدار از آن را برای جوامع مختلف در سراسر جهان آشکار میسازد. با توجه به اهمیت خاک به عنوان ایفا کننده نقش اساسی در حیات انسان، در برخی کشورها مانند آلمان هفته خاک تعیین میشود. امید است برگزاری مراسم بزرگداشت این روز جهانی، آغاز حرکتی نو در راستای بهرهبرداری پایدار و فرهنگ سازی حفظ و ارتقای جایگاه خاک، این منبع عظیم و ثروت گرانقدر در کشور باشد.
سازمان ملل متحد نیز در همین راستا سال 2015 را به عنوان سال جهانی خاکها تعیین کرده است.
چالش های جهانی در قرن حاضر و نقش خاک:
1 و 2- کمبود منابع آب و سیل
کمیت و کیفیت آب حیاتبخش و گرانبها و حتی کیفیت هوا نیز وابسته به خاک هستند. آب باران اگر بر سطح خاک (خاک مناسب و عمیق) ببارد می¬تواند در زمین نفوذ کرده و منشاء آب چشمه ها و رودخانه ها و موجب تغذیه آبهای زیرزمین گردد و گرنه به صورت سیلاب هدررفته و خسارات زیادی نیز به بار می آورد. از سوی دیگر، فرسایش خاک به راحتی می تواند موجب پرشدن مخازن ذخیره آب (سدها) با رسوب شده و ظرفیت و عمر مفید آنها را کاهش دهد.
3- کمبود انرژی
فرسایش خاک با پر کردن سدها با رسوب، ظرفیت تولید برق آبی را کاهش می دهد. رسوب موجود در آب به توربین ها نیز صدمه می زند.
4- کمبود غذا
با در نظر گرفتن اينکه بيش از 90 درصد غذای جهان از سطح اراضی توليد می شود، کیفیت و توان تولید خاک نقش بسیار
زیادی در تامین غذای جمعیت در حال رشد بشر دارد. به عنوان یک مثال بارز می توان به نیاز و تولید گندم در کشور اشاره کرد. میزان نیاز سالانه گندم کشور حدود 11 میلیون تن و سطح زیر کشت گندم حدود 5/6 میلیون هکتار است که 2/2 آن کشت آبی است. در سال جاری ایران نیازمند واردات 4 میلیون تن گندم است. عملکرد گندم دیم و آبی در ایران به ترتیب حدود یک و کمتر از چهار تن در هکتار در سال است. به طور قطع و با توجه به تجربه جهانی، با مدیریت صحیح خاک و حفظ کیفیت آن می توان عملکرد ارقام جدید را تا بیش از 8 تن در هکتار در سال افزایش داد که در این صورت حداکثر 5/1 میلیون هکتار کشت آبی نیاز کشور را تامین خواهد کرد.
5 - کیفیت پایین آب شرب و آلودگی رودخانه ها
خاک ها ظرفیت بسیار زیادی در جذب و نگهداری فلزات سنگین و بسیاری از آلایندهای شیمیایی نظیر سموم و عناصر رادیواکتیو و ممانعت از ورود آنها به منابع آب دارند. در حال حاضر متاسفانه به دلیل مدیریت غلط، بهره برداری نادرست و در نتیجه فرسایش خاک، ظرفیت آن برای نگهداری آلاینده ها کاهش یافته و بسیاری از این آلاینده ها به ویژه از طریق ذرات خاک وارد منابع آب شده و موجب آلودگی آن ها شده اند.
6- گرمایش جهانی و تغییر اقلیم
دلیل اصلی گرم شدن کره زمین و تغییر اقلیم، انتشار گازهای گلخانه ای از جمله CO2 است. بیش از 30 درصد انتشار CO2 و 100 درصد انتشار متان و N2O به دلیل کشاورزی و تغییرکاربری اراضی، و ناشی از اکسیدشدن ماده آلی ذخیره شده
در خاک ها است. از سوی دیگر و در حال حاضر تنها راه متصور، عملی و ارزان کاهش CO2 هوا، ترسیب و ذخیره آن در خاک است. میزان کربن آلی ذخیره شده در خاک های جهان بیش از چهار برابر کربن موجود در بدن تمام موجوادت زنده و از جمله گیاهان روی کره زمین است.
به مناسبت روز جهانی خاک
06 12 2014
کد خبر : 3294097
تعداد بازدید : 495
با توجه به اهمیت خاک به عنوان یکی از مهم ترین اجزاء طبیعت، اتحادیه جهانی علوم خاک (International Union of Soil Science) در سال 2003، در راستای ارج نهادن به اهمیت خاک و جلوگیری از تخریب و نابودی آن، روز 5 دسامبر را به عنوان روز جهانی خاک نامید.
دسته بندی :
خبرها