کتاب گزارشـــی اســـنادی از جنبـــش جنـــگل و مداخــلات روســـیه و شـوروی در ایـران، حاصل سالها پژوهش دکتر عباس پناهی عضو هیات علمی پژوهشکده گیلان شناسی دانشگاه گیلان درباره بازتاب جنبش جنگل در اسناد آرشیوی ایران است.
جنبش جنگل واکنشی بود به دخالت روسها در ایران. روسها نقشی اساسی در ناکامی مشروطیت و همچنین سرکوب آزادیخواهان ایرانی داشتند. در نتیجه بهانه شکل گیری جنبش جنگل مبارزه با دخالت بیگانگان روس در و حفظ تمامیت ارضی ایران بوده است،
کتاب حاضر بخشی از اسناد مراکز آرشیوی ایران درباره موضوع مورد بررسی است. همزمانی شکل گیری جنبش جنگل با جنگ جهانی اول، افول امپراتوریهای روسیه تزاری، عثمانی و آلمان و ظهور بلشویزم و آغاز دوره جدید در تاریخ جهانی، موجب درهم تنیدگی جنبش جنگل با این رویدادهای بین المللی شده است. در این میان، جنگلیها که با آرمان استقلال ایران و مبارزه با بیگانگان گام در عرصه سیاست نهاده بودند، خود را در برابر قدرتهای جهانی یافتند. چگونگی مواجهه با قدرتهای بزرگ چالش بسیار مهم جنگلیها در تاریخ هفت سال جنبش بوده است.
در کتاب حاضر بیش از یکصد و هفتاد سند از مراکز آرشیوی ایران و کشورهای خارجی که بخشی از اسناد جنبش جنگل و نقش روسها در تحولات ایران است، مورد بازخوانی و پژوهش قرار گرفته است.در اسناد پیش رو پژوهشگر تلاش نمود تا نقش سیاستمداران ایرانی و همچنین رویارویی جنگلیها با نیروهای سیاسی داخلی و خارجی را از خلال اسناد آرشیوی ارائه نماید. علاوه بر اسناد جنبش جنگل، بخشی از اسناد کتاب نیز حاوی دخالتهای روسها و پس از آن بلشویکها در ایران و بازگو کننده نقش و کارکرد آنان در تناقض با منافع ملی ایران در این سرزمین است. این اثر به اهتمام حوزه هنری گیلان و انتشارات سپیدرود در پاییز 1402 به چاپ رسیده است.