برای آشنایی بیشتر با کارکردها، وظایف و برنامه‌های آتی دفتر توسعه‌ی همکاریهای علمی و روابط بین‌الملل دانشگاه گیلان، پای صحبتهای دکتر منصور افشارمحمدیان نشستیم که علاوه بر عضویت در هیات علمی دانشکده‌ی علوم پایه‌ی دانشگاه گیلان، مدیریت این دفتر را نیز بر عهده دارد.
دکتر افشارمحمدیان، پس از اخذ مدرک کارشناسی ارشد رشته‌ی فیزیولوژی گیاهی از دانشگاه تربیت مدرس، تحصیلات خود در مقطع دکتری رشته‌ی اکوفیزیولوژی گیاهی را در دانشگاه آدلاید استرالیا به پایان رساند و چاپ دو کتاب، چندین مقاله و عضویت در برد تخصصی انجمن فیزیولوژیستهای گیاهی ایران نیز از جمله فعالیتهای علمی او محسوب می‌شوند.
آقای دکتر افشارمحمدیان، لطفاً در ابتدا یک معرفی مختصر از وظایف و اختیارات دفتر روابط بین‌الملل دانشگاه ارایه بدهید تا به صورت جزیی‌تر وارد مباحث جنبی شویم.
روابط بین‌الملل را در یک دیدگاه کلی باید در قالب وظیفه‌ی اصلی آن یعنی سیاستگذاری و تمهید مقدمات بین‌المللی کردن علوم و فنون یک سازمان از طریق ارتباط با سازمانها و موسسات قدرتمند داخلی و خارجی تعریف کرد. علم، یک مفهوم فراملی است یعنی اساساً مرز و وطن ندارد، از همین رو لازمه‌ی تعالی و حیات یک سازمان علمی، داشتن ارتباط مستمر با جهان خارج است تا بتواند با آگاهی یافتن از جدیدترین یافته‌ها در حوزه‌های مختلف فعالیت خود، موفقیت قابل قبولی در رفع نیازهای داخلی‌اش به دست بیاورد.
داشتن ارتباط با جهان خارج و کسب علم و دانش از همه‌ی منابع موجود باید بر اساس معیارهای علمی و فارغ از ملاحظات سیاسی اتفاق بیفتد که یک دیدگاه کاملاً منطبق بر موازین و معیارهای دینی ما و الگوگرفته از فرمایش حضرت رسول اکرم (ص) است که گفتند: "اطلبوا العلم ولو بالصین"
با توجه به این پیش‌زمینه‌ی فکری، دانشگاه گیلان نیز به عنوان یک مرکز علمی و آموزشی، وظایفی را برای دفتر روابط بین‌الملل تعریف کرده که مهمترین آنها را می‌توان به شکل فهرست‌وار ارایه کرد:
- توسعه‌ی همکاریهای آموزشی، پژوهشی و فرهنگی با دانشگاهها و موسسات آموزشی داخلی و خارجی
- فراهم‌سازی فرصت استفاده‌ی بهینه از امکانات آموزشی و پژوهشی دیگر دانشگاهها و سازمانهای علمی تحقیقاتی
- کمک به معرفی و ترویج فرهنگ و تمدن اسلامی ایرانی و گسترش زبان فارسی در سطح جهان
- ایجاد بسترهای مناسب برای جلوگیری از فرار مغزها و استعدادهای علمی
- روزآمد کردن علوم و دانشهای متخصصان دانشگاه در سایه‌ی تقویت ارتباط با جهان خارج
- درآمدزایی برای دانشگاه از طریق انعقاد قراردادها و تفاهم‌نامه‌های آموزشی، پژوهشی با دانشگاهها و موسسات آموزش عالی در سراسر جهان
- فراهم کردن مقدمات حضور استادان و متخصصان دانشگاه در عرصه‌های مختلف جهانی برای ارایه‌ی یافته‌های خود و کسب اطلاع از یافته‌های دیگر متخصصان و دانشمندان جهان
- جذب دانشجویان غیرایرانی در دوره‌های بلندمدت و کوتاه مدت و پشتیبانی از آنها در طول تحصیل
با استناد به گفته‌ی شما و همچنین با توجه به اهمیتی که در رتبه‌بندیهای جهانی دانشگاههای برتر دنیا به تعداد دانشجویان و استادان خارجی یک دانشگاه داده می‌شود، در حال حاضر وضعیت دانشگاه گیلان را از این لحاظ چگونه ارزیابی می‌کنید و چه برنامه‌هایی برای بهبود آن در دست دارید؟
هم‌اکنون 25 نفر دانشجوی غیرایرانی در دانشکده‌های مختلف دانشگاه گیلان در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تحصیل می‌کنند که در ترم آینده به تعداد آنها نیز افزوده خواهد شد. ضمناً در پی مذاکراتی که با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری داشته‌ایم، آمادگی دانشگاه گیلان را برای پذیرش دانشجویان خارجی به صورت غیربورسیه اعلام کرده‌ایم و در آینده‌ی نزدیک، تعدادی از این دانشجویان به دانشگاه گیلان معرفی خواهند شد.
از سوی دیگر، تا کنون خوشبختانه حضور استادان دانشگاه گیلان در کنفرانسهای علمی خارجی بسیار قابل توجه و مطلوب بوده و تعدادی از استادان دانشگاه گیلان نیز در دانشگاههای سایر کشورها همچون فرانسه و بلاروس مشغول به تدریس هستند.
با این حال، دانشگاه گیلان از پذیرش استادان خارجی برای برگزاری کنفرانس، کارگاههای تخصصی و سایر انواع همکاریهای علمی استقبال می‌کند چرا که معتقد است اینگونه تبادلات علمی در روزآمد کردن دانش و بنیه‌ی علمی دانشجویان و استادان دانشگاه، نقش بسیار موثری دارد.
آیا آماری از اینکه تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای همکاری دانشگاه گیلان تا امروز با مراکز علمی و دانشگاههای کدام کشورها منعقد شده در دست هست؟ چه برنامه‌های مشترکی در این تفاهم‌نامه‌ها مورد تاکید قرار گرفته است؟
تفاهم‌نامه‌های علمی دانشگاه گیلان با دانشگاههایی از کشورهای آلمان، انگلستان، آذربایجان، فرانسه، فیلیپن و گرجستان منعقد شده که مهمترین آنها، دانشگاه تکنولوژی برلین، دانشگاه علمی کاربردی فولدای آلمان، دانشگاه علمی کاربردی ازنابروک آلمان، دانشگاه دولتی شوتا روستاولی گرجستان، دانشگاه دولتی فنی آستراخان، دانشگاه دولتی داغستان، دانشگاه دولتی لنکران، دانشگاه آکس آن دو پروانس فرانسه، موسسه تحقیقاتی داروین در دانشگاه لیدز انگلستان، دانشگاه ردینگ انگلستان و موسسه بین‌المللی تحقیقات برنج در فیلیپین هستند.
از جمله مهمترین فعالیتهای دفتر روابط بین‌الملل در ارتباط با مراکز و دانشگاههای یاد شده، می‌توان پیگیری امور مربوط به حضور فعال دانشگاه در اتحادیه‌ها و مجامع بین‌المللی، انجام تمهیدات لازم برای اعزام کاروانهای ورزشی دانشجویان دانشگاه گیلان به المپیادهای ورزشی برون‌مرزی، اعزام دانشجویان ایرانی به دانشگاههای خارجی بر اساس تفاهم‌نامه‌های منعقده و حضور فعال در اتحادیه‌ی دانشگاههای حاشیه‌ی دریای خزر به عنوان عضو هیات موسس این اتحادیه را نام برد.
مطمئناً پیگیری کردن اینگونه برنامه‌های بلندمدت و زمان‌بر، شما را با چالشها و موانعی نیز مواجه کرده است. مهمترین موانع شما در اجرایی شدن برنامه‌ها و تصمیمات دفتر روابط بین‌الملل چیست و چگونه می‌توان آنها را برطرف کرد؟
به طور کلی در دانشگاههای کشور، جایگاه دفتر روابط بین‌الملل در چارت و ساختار دانشگاهی تعریف مشخصی ندارد و این عامل سبب رکود جریان عملیاتی کردن و به نتیجه رساندن فعالیتهای این دفتر می‌شود. این امر باعث انجام فعالیتهای موازی در دانشگاه و در نتیجه کاهش سرعت انجام کارهای تخصصی می‌شود.
از جمله اینکه در بسیاری از موارد، بخشهای مختلف دانشگاه بدون اطلاع و هماهنگی دفتر اقدام به عقد تفاهم‌نامه‌های علمی با مراکز برون‌مرزی می‌کنند و البته بعدها به دلیل عدم پیگیری و انجام فرآیندها در خارج از قواعد سازمانی، موفق به تکمیل کار خود و به نتیجه رساندن تفاهم‌نامه‌ها نمی‌شوند.
همچنین، فقدان کارشناسان مورد نیاز برای تقسیم پروژه‌های علمی و پژوهشی داخلی و خارجی و پیگیری امور تخصصی دفتر روابط بین‌الملل، یکی از موانعی است که ما را در اجرایی کردن مفاد مندرج در تفاهم‌نامه‌های بین‌المللی، مصوبات اتحادیه‌ی دانشگاههای حاشیه‌ی دریای خزر، امور مربوط به اعزام دانشجویان دانشگاه به سایر کشورها و پذیرش دانشجویان خارجی به شکل بورسیه و غیربورسیه دچار مشکل می‌کند و امیدواریم این موانع در آینده‌ی نزدیک مرتفع گردند.
در این میان، پیشنهاد دفتر روابط بین‌الملل به دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی و اساتید دانشگاه، ایجاد ارتباط نزدیکتر با دفتر است تا برای ایجاد زمینه‌های همکاریهای مشترک بین‌المللی خود با دانشگاههای کشورهای دیگر، سریعتر و بهتر به نتیجه برسند.
به عنوان پرسش آخر، از شما می‌خواهیم در صورت امکان، یک شمای کلی از برنامه‌های آتی دفتر روابط بین‌الملل دانشگاه گیلان و نحوه‌ی اجرایی شدن آنها را به خوانندگان محترم سایت دانشگاه ارایه بفرمایید.
دفتر روابط بین‌الملل دانشگاه اخیراً فهرستی از اعضای محترم هیات علمی را بر اساس کشور محل اخذ آخرین مدرک تحصیلی آنان تکفیک کرده و بنا دارد که جهت تقویت ارتباط دانشگاه گیلان با دانشگاههای مختلف و انعقاد تفاهم‌نامه‌ی جدید، کمیته‌هایی متشکل از اعضای هیات علمی و فارغ‌التحصیلان دانشگاههای کشورهای گوناگون تشکیل دهد تا به صورت تخصصی‌تر با مراکز علمی و تحقیقاتی بیشتری از سراسر دنیا ارتباط برقرار کند و در این زمینه به همکاری نزدیک همکاران ارجمند هیات علمی نیازمند است.
از سایر برنامه‌های دفتر نیز می‌توان به احیاء و پیگیری تفاهم‌نامه‌های منعقد‌شده‌ی گذشته که در آرشیو دفتر انباشته شده‌اند اشاره کرد.
یکی از کمبودهای اساسی ما نیز غیرفعال بودن سایت انگلیسی دانشگاه است که امیدواریم با روزآمد شدن مجدد آن، بخشی از موانع موجود در راه گسترش ارتباطات بین‌المللی دانشگاه گیلان برطرف شود.
همچنین تهیه‌ی کاتالوگ و بروشور جامع دانشگاه به زبان انگلیسی، دعوت از متخصصین و دانشمندان برجسته‌ی جهان در حوزه‌های مختلف برای حضور در دانشگاه گیلان و ارایه‌ی کنفرانسها و کارگاههای تخصصی و پیگیری اعزام دانشجویان زبان و ادبیات روسی دانشگاه گیلان به کشور روسیه برای گذراندن یک ترم تحصیلی در دانشگاه آستراخان از جمله برنامه‌هایی هستند که پیگیری آنها را برای چشم‌انداز کوتاه‌مدت خود ترسیم کرده‌ایم.
