دوره مهارتی دانش افزایی " الگوها و روش های تدریس " ویژه اعضای هیات علمی، توسط گروه برنامه ریزی درسی و گسترش آموزشی معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی ، و با ارائه دکتر محمد رضا نیستانی در تاریخ 26 آذر ماه 1399 با تعداد 80 نفر از اعضای هیات علمی به صورت مجازی برگزار گردید.
دکتر نیستانی در ابتدای مباحث مولفه های تدریس اثر بخش را انعطاف پذیری در انتخاب رویکردهای تدریس، لحاظ کردن تفاوتها، تجربیات و هویت فردی فراگیران، نگرش کل گرایانه و منسجم به ابعاد و موضوعات یادگیری، توجه به بعد عاطفی در کنار بعد شناختی در فرایند یاددهی- یادگیری، آموزش مبتنی بر واقعیت، عملی و عینی، استفاده از الگوهای متفاوت تدریس، تدارک فرصت های یادگیری پروژه ای و با ساختار باز، استفاده از عنصر تخیل برای پرورش قوه خلاقیت، آموزش مشارکتی و تعاملی بر شمردند.
ایشان در خصوص یک کلاس آموزشی اثر بخش اذعان داشتند که با طراحی آموزشی، اجرا و ارزیابی به این امر می توان دست یافت.
دکتر نیستانی در ادامه بیان داشت که مهم ترین مولفه های اثر بخش تدریس شامل طراحی تدریس، اجرای تدریس/ الگوها و رو شها، مدیریت کلاس، روابط انسانی، ویژگی های شخصیتی و ارزشیابی می باشد.
وی الگوهای تدریس را شامل جهت گیری هایی از جمله جهت گیری فلسفی، تحت تاثیر انسان شناسی، روان شناسی ونظریه های یادگیری هستند، و همچنین ناظر به روابط عملی میان استاد و دانشجو ذکر کردند.
ایشان در خصوص تدریس از الگوهایی نام بردند، از جمله الگوی گفتگویی، الگوی مسئله محور، الگوی بانکی، الگوی لیبرال، الگوی رفتارگرایی، الگوی پردازش اطلاعات، الگوی رشد شناختی، الگوی اجتماعی، الگوی ماشینی نگر و الگوی پیش سازمان دهنده و در نهایت الگوی ارگانیستی.
دکتر نیستانی در روش های نوین تدریس از روش های تلفیقی، پروژه، بحث گروهی، حل مسئله، مشارکتی، ذهن انگیزی، گردش علمی، فهرست سوالات، ایفای نقش، تدریس اعضای تیم، همیاری، آزمایشی یاد کردند.
ایشان در خصوص روش تدریس از نوع سخنرانی معایب و محاسن این روش را اشاره کردند و بیان داشتند که از جمله محاسن آن قابل استفاده در کلاسهای پرجمعیت، فهم آسان برای فراگیرانی که با مطالعه رابطه خوبی ندارند، مقرون به صرفه و قابلیت تکمیل یا اصلاح کتاب درسی با تجربه و دانش استاد و از جمله آن محدودیت ها در صورت عدم مهارت مهارت استاد، خسته کننده و ملال آور است و عدم مهارت استاد، تعامل را به حداقل می رساند، ماهیت هنری دارد و هر استادی نمی تواند از آن بهره ببرد.
یکی دیگر از روش ها روش و فن پرسش و پاسخ می باشد. از جمله محاسن آن قدرت استدلال و تحلیل دانشجویان را تقویت می کند، با افزایش مشارکت دانشجویان با تدریس را تعاملی می سازد، انگیزه فعالیت، مطالعه و تحقیق را در دانشجویان افزایش می دهد. و از جمله محدودیت های آن: در کلاس پر جمعیت چندان مناسب نیست، برای همه مباحث و دروس قابل استفاده نیست.
یکی دیگر از روش های تدریس، شامل بحث گروهی می باشد.که از ویژگی های مثبت روش بحث گروهی شامل: یادگیری عمیق تر، توانایی اظهار نظر در جمع، تقویت قدرت بیان و استدلال، پرورش تفکر انتقادی، افزایش انتقاد پذیری، و توانایی همراهی با گروه می باشد.
ایشان در خصوص بحث گروهی نیز از عواملی چون مراحل اجرای بحث گروهی، به کارگیری دیالوگ در کلاس درس، در ک دانشجو از حضور، و هم چنین چیدمان کلاس برای دیالوگ گروهی، و کار فردی، و قواعد دیالوگ کلاسی و ... نام بردند.
در ادامه از روش نمایشی یاد کردند که مراحل اجرای آن شامل آمادگی، توضیح، نمایش و آزمایش و سنجش می باشد و روش دیگر از نوع گردش علمی می باشد که از نظر زمان شامل: کوتاه مدت (موردی)، جلسه ای (ساعتی)، روزانه و چند جلسه ای نام بردند.
در نهایت برای جمع بندی ذکر کردند که تدریس ترکیبی از علم و هنر است، تدریس سهل ممتنع است، روش تدریس خوب و بد نداریم، بلکه روش تدریس مناسب و نامناسب داریم، هیج روش تدریسی قائم به ذات خود بر دیگری برتری ندارد؛ مگر به شرایط، هیچ روش تدریسی اثر بخش نیست، مگر آنکه ماهرانه پیاده شود، هیچ روش تدریس برتری که مناسب همه موقعیت ها باشند وجود ندارد.
