مشروح کامل سوالات مطروحه در این گفتگو و پاسخ های رئیس دانشگاه گیلان
دانشگاه گیلان چه تعداد داشجو در چند رشته و چه مقاطع تحصیلی دارد؟
دانشگاه گیلان در مهر ماه امسال حدود 18 هزار دانشجو در 59 رشته کارشناسی 126 رشته کارشناسی ارشد و 44 رشته دکتری دارد که از این 18 هزار دانشجو 40درصدش یعنی بیش از هفت هزار نفر، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری هستند.
توسعه فضاها و امکانات آموزش عالی نقش بسزایی در تحولات علمی خواهد داشت وضعیت دانشگاه گیلان در این زمینه چطور هست؟
وضعیت فیزیکی دانشگاه گیلان به نسبت تعداد دانشجویان آنچنان که باید باشد نیست؛ زیرا دانشگاه با این تعداد دانشجو و 500 عضو هیأت علمی استخدامی و همچنین نزدیک 500 استاد مدعو بزرگترین دانشگاه جامع خطه شمال کشور است و از جهت کمی در سالهای اخیر رشد خوبی داشته اما فضای فیزیکی کافی به آن اضافه نشده است. تلاشهایی شده اما با مشکلاتی مواجه شده که عموما پروژه های عمرانی سایر دستگاه های دولتی با آن مواجه هستند.تلاش بر این است که پروژه هایی که در سال اخیر قابل بهره برداری هستند رو افتتاح کنیم. ما امسال در اردیبهشت ماه مسجد دانشگاه را مورد بهره برداری قرار دادیم که یکی از بزرگترین مساجد دانشگاهی می باشد که مساحتش 2600 متر مربع با معماری خاص خودش می باشد. در مهر ماه سالن ورزشی رو به مساحت 1800 مترمربع افتتاح می کنیم که هم جنبه آموزشی دارد و هم جنبه فوق برنامه و کلاسهای تربیت بدنی هم در آنجا برگزار می شود. دانشگاه گیلان از معدود دانشگاه هایی هست که دانشکده تربیت بدنی دارد و در این رشته صاحب نظران خوبی در دانشگاه وجود دارد .همچنین ما در ماه مهر ساختمان کلاسها را با مساحت 3000 مترمربع با 22 کلاس افتتاح خواهیم کرد که من اینجا جا دارد از دکتر میرجعفر ابریشم چیان نیکوکار دانشگاه سازی که این دانشگاه را ساخته تشکر کنم. دکتر ابریشم چیان قبلا هم برای دانشگاه ساختمانی با مساحت 7500 مترمربع ساخته که این دومین اقدام خیرخواهانه ایشان می باشد. در شرایطی که اعتبارات دولتی با محدودیت های خیلی زیادی مواجه است ایشان دست دانشگاه رو گرفتند و دانشجویان 4 دانشکده از این ساختمان استفاده خواهند کرد.من ضمن تشکر از ایشان از سایر نیکوکاران و خیرین تقاضا می کنم که در امر دانشگاه سازی کمک کنند زیرا این استان به این امر خیلی نیاز دارد. ما در استان گیلان 140 هزار دانشجو داریم که متاسفانه فقط 10 درصد از آنان از تحصیل رایگان برخوردارند. اگر زمینه ای فراهم بشود که دانشگاه های دولتی تعدادش افزایش پیدا کنند مسلمأ تعداد دانشجویانی که رایگان تحصیل می کنند بیشتر خواهد شد.
اگر خیرین برای ایجاد فضا و توسعه آموزش عالی ورود کنند هیچ محدودیتی برای پذیرش دانشجو وجود ندارد؟
دانشگاه ها باید سعی کنند رشته های جدید ایجاد کنند و فرصت را فراهم نمایند به طور خاص در گرفتن دانشجویان روزانه که رایگان تحصیل می کنند. معمولا دولت هم کمک خواهد کرد و بنایش بر اینست که به اندازه آورده ای که فرد نیکوکار سرمایه گذاری می کند اعتبارات دولتی اختصاص دهد تا پروژه ها تکمیل شود.
خوابگاه های دانشجویی یکی از نیازهای اصلی دانشجویان معمولا در سال تحصیلی جدید هست برای توسعه خوابگاه ها هم برنامه ای دارید؟ اساسا وضعیت خوابگاه دانشجویی دانشگاه گیلان چطور است؟
دانشگاه گیلان برای 3200 نفر خوابگاه دارد که معمولا برای دانشجویان روزانه می باشد که با توجه به ظرفیت محدود آن، اولویت با دانشجویان غیر بومی می باشد و در سالهای اخیر هم اولویت با دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و معمولا به دانشجویان سال اول هم خوابگاه نمی دهند.
اینطور به نظر می رسد که دانشجویان سال اول که غالبا غریب هم هستند خوابگاه داشته باشند؟
همینطوره اما این امر اعلام می شود تا دانشجویان خودشان موقعیتشان را بسنجند و دانشگاه های نزدیک به محل سکونت خود را در اولویت انتخابشان قرار دهند تا در حوزه جغرافیایی که مشکل ندارند تحصیل کنند.
ظاهرا دولت بنایش بر این نیست که در توسعه خوابگاه های دانشجویی ورود کند بی شک باید دست بخش خصوصی را به گرمی بفشارید وضعیت چطور است؟ بخش خصوصی در این زمینه استقبال می کند ؟
ضوابطی وجود دارد اولا کسانی که خودشان خوابگاه احداث کنند دولت وام هایی می دهد. ما الان 22 خوابگاه خودگردان در استان گیلان داریم که 1080 نفر در آن ساکن هستند که مدل هایی خاصی هم دارد و درجه بندی شده اند. اگر کسانی بخواهند خوابگاه بسازند دولت زمین در اختیارشان قرار می دهد. دانشگاه گیلان هم به زودی اطلاعیه ای را صادر خواهد کرد تا زمین هایی را در اختیار بخش خصوصی جهت ساخت خوابگاه قرار دهد این زمین تا 30 سال در اختیار آنان خواهد بود تا به دانشجویان سرویس بدهند.
الان استقبال بخش خصوصی در آستانه سال تحصیلی چطور است؟
بخش خصوصی استقبال می کند چون این خوابگاه ها رایگان نیستند و کسانی که در آنجا ساکن هستند هزینه پرداخت می کنند و خوابگاه هایی که تحت ضوابط دانشگاه مادر استان ها می شوند بر اساس نوع خدماتی که می دهند هزینه دریافت می کنند.
در زمینه ایجاد رشته های نوین و گسترش کرسی های دانشگاهی چه برنامه ای دارید و اساسا چه کردید؟
بر اساس برنامه 5 ساله دانشگاه ها یکسری رشته هایی پیش بینی شده است اما در کنار آن با توجه به نیاز جامعه دانشگاه گیلان زمینه ایجاد رشته های نو را برنامه ریزی کرده است. ما دانشکده ای را با نام دانشکده فناوریهای نوین در حال ساخت داریم که پیشرفت خوبی هم داشته است که الان در حال انعقاد قرارداد برای تکمیل مراحل نهاییش می باشیم. در این دانشکده که حتی اعضای هیأت علمی مرتبط با رشته های خودش را هم جذب کرده و بعضی از رشته هایش هم دایر شده است. رشته های بیوتکنولوژی،نانو فناوری،انرژیهای نو از جمله رشته هایی هستن که در این دانشکده مستقر می شوند.
چقدر در ایجاد رشته ها به نیازمندیهای توسعه استان توجه می شود؟
اولویت استان گیلان کشاورزی است و یکی از دانشکده های مهم و قوی دانشگاه گیلان هم دانشکده کشاورزی می باشد که در سطح کشور هم مطرح است. توسعه رشته های متناسب با نیاز استان در این دانشکده بیشتر مورد توجه است. البته بیشتر در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری. علاوه بر آن ما تاسیس دانشکده علوم گردشگری را در دستور کار قرار دادیم و دیروز در جلسه هیأت امنای دانشگاه گیلان هم موافقت اصولی راه اندازی آن مشروط به حمایتهای مسئولان استانی و نیکوکاران مورد تصویب قرار گرفت. این دانشکده از معدود دانشکده هایی است که مشابه آن در کمتر جاهایی از کشور وجود دارد. البته رشته هایش به صورت موردی در بعضی جاها وجود دارد و این دانشکده متناسب با موقعیت گیلان که یک استان گردش پذیر هست ایجاد می شود.
گویا دیروز نشست اعضای هیأت امنای دانشگاه گیلان به همراه استاندار گیلان با سرپرست وزارت علوم برگزار شد از دستاوردهای این نشست چه بود؟
اداره دانشگاه ها بر اساس یک قانون خاصی است . براساس بند ب ماده 20 قانون پنج ساله ضوابط مربوط به دانشگاه ها را هیأت امنا تصویب می کند. دانشگاه ها تابع مقررات مصوب هیأت امنا هستند و هیچ یک از قوانین عام ازجمله قانون مناقصات و قانون محاسبات عمومی درباره دانشگاه ها لازم الاجرا نیستند. دیروز ما اولین جلسه از دور چهارم هیات امنای دانشگاه رو داشتیم . هیأت امنای جدید،علاوه بر عضویت اعضای حقوقی همانند وزیر علوم و برخی از مسئولان این وزارتخانه در آن ،دارای شش نفر عضو حقیقی است . دو نفر از معاونان رئیس جمهور ازجمله آقای دکتر نوبخت همچنین آقای دکتر نجفی استاندار گیلان و چند نفر از روسای سابق دانشگاه که تجربه کافی در این زمینه داشته اند در هیات امنای دانشگاه گیلان به عنوان اعضای حقیقی حضور دارند. از جمله مصوبات مربوط به آیین نامه های دانشجویان شهریه پرداز بود که به تصویب رسید.آیین نامه حق الزحمه پژوهشی برای استادان و بحث درباره بودجه تفصیلی دانشگاه و ایجاد تغییراتی در جهت افزایش بودجه پژوهشی دانشگاه از دیگر موارد مطروحه در این نشست بود.
وضعیت گیلان درتولید مقالات علمی معتبر را چگونه ارزیابی می کنید؟
دانشگاه گیلان در سال گذشته با داشتن 500 عضو هیات علمی 2000 مقاله تولید کرد که بخشی از آن در مجلات علمی معتبر و بخشی از آن در همایش های ملی و بین المللی ارائه شد. همکاران ما در دانشگاه گیلان در سال گذشته 49 عنوان کتاب برای اولین بار تالیف و منتشر کردند. یکی از اقدامات خیلی خوب و مفید افزایش دو برابری بودجه پژوهشی دانشگاه بود یعنی بودجه پژوهشی دانشگاه در سال 93 نسبت به سال گذشته از جهت ریالی دوبرابر شد. ما از بخش هایی که خیلی ضروری نبود به نفع پژوهش عبور کردیم تا دانشگاه گیلان نقش بیشتری در تولید علم ایفا کند و جایگاه علمی دانشگاه ارتقا یابد.
ما چند مرکز تحقیقاتی و پژوهشی فعال وابسته به دانشگاه گیلان داریم؟
پژوهش در دانشگاه گیلان محدود به پژوهشکده ها نیست. 40 درصد دانشجویان دانشگاه گیلان در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری تحصیل می کنندکه تحصیلشان با دوره های کارشناسی متفاوت است. دانشجویان تحصیلات تکمیلی به صورت طبیعی دارای رساله و پایان نامه هستند که بخشی از بودجه برای حمایت از این دانشجویان می باشد. بنابراین پژوهش در بدنه دانشگاه با آموزش پیوند خورده است. در کنار اینها ما دو تا پژوهشکده داریم یکی پژوهشکده حوضه آبی خزر با 5 گرایش و یکی پژوهشکده گیلان شناسی. یک گروه پژوهشی ابریشم هم داریم که سال گذشته از بهترین گروه های پژوهشی دانشگاهی در کشور شناخته شد.
در ارتباط با ضعف کشور در زمینه تبدیل پژوهش های علمی سخن ها هم گفته شد و هم شنیدیم علی رغم تولید علم بالا ما با مشکل تبدیل پژوهش به محصول مواجه ایم دانشگاه گیلان در این زمینه چگونه عمل کرده است؟
این یک معضل عمومی است که همه دانشگاه ها با آن مواجه هستند دانشگاهیان پژوهشی را انجام می دهند؛ برای اینکه نتیجه آن تبدیل به محصول بشود یک فرایندی باید طی بشود. یک حلقه واسطی وجود دارد تا نتیجه تحفیق تجاری سازی شود.تلاش شد این حلقه واسط در سالهای اخیر شناخته و ایجاد شود. آن حلقه واسط وجود شرکت های دانش بنیان است که در اغلب دانشگاه ها عمر زیادی ندارد و در بهترین دانشگاه ها شاید عمری پنج شش ساله داشته باشد و متاسفانه در دانشگاه گیلان در این زمینه سرمایه گذاری لازم نشده است. این شرکت های دانش بنیان هستند که می توانند مثلا یک همکار هیأت علمی یک نمونه آزمایشگاهی یا یک قطعه تولید کرده را تجاری سازی کنند. در سال جاری دکتر ستاری معاون محترم علمی و فناوری رئیس جمهور که به گیلان سفر کرده بودند در دانشگاه گیلان حاضر شدند و در جمع اساتید صحبت کردند و 850 میلیون تومان هم به دانشگاه گیلان کمک کردند که ما این شرکت های دانش بنیان را راه اندازی کنیم. در واقع مسئول اصلی تاسیس شرکت های دانش بنیان پارک های علم و فناوری هستند که مسئولیت تجاری سازی نتایج تحقیقات پژوهشگران از جمله اعضای هیات علمی را به عهده دارند. بنابراین خلاصه پاسخ سوال شما این است که نیاز به یک حلقه واسط می باشد که این حلقه واسط شرکت های دانش بنیان هستند که ما هنوز اول راه هستیم و امیدواریم تلاشهای ما ثمر دهد و این شرکت ها در دانشگاه راه بیفتند.
در افق 1404 ایران باید 50 هزار شرکت دانش بنیان داشته باشد با توجه به اینکه اشاره کردید پارک علم و فناوری متولی ایجاد این شرکت ها می باشد رابطه دانشگاه با پارک علم و فناوری استان چگونه است؟
اتفاقا در دوره مدیریت جدید این ارتباط خیلی خوب است. یکی از کارهای مشترک ما که در همین ماه تحقق پیدا می کند راه اندازی یک نمایشگاهی در آستراخان روسیه از تجاری سازی محصولات دانشگاه های شمال کشور است. همزمان با اجلاس روسای جمهور حاشیه دریای خزر، نشست روسای دانشگاه های حاشیه دریای خزر هم در آستراخان روسیه برگزار می شود که در کنارش این نمایشگاه مشترک در معرض دید عموم قرار می گیرد.
رئیس دانشگاه گیلان وضعیت علمی گیلان را در آینده علمی کشور چطور ارزیابی می کند؟
آینده علمی کشور به شاخص های متعدد و متنوعی بستگی دارد که یکی از آنها شاخص توسعه آموزش عالی استان است. به عقیده بنده آموزش عالی استان به نسبت سایر استان ها آنطور که باید رشد نکرده و سرمایه گذاری دولتی در این بخش کافی نبوده و انتظار بر اینست که هم دولت سرمایه گذاری بیشتری انجام دهد و هم بخش خصوصی وارد این عرصه شود. چون استانهایی در امر توسعه موفق شدند که به دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی کمک کردند.آنهایی که به توسعه استان خودشان می اندیشند به توسعه آموزش عالی می اندیشند. الان توسعه دانایی محور یک مدل موفق در دنیا است یعنی هر جامعه ای که تعداد دانایان کارآمدش بیشتر باشد آنجا توسعه می یابد. اگر می خواهند گیلان توسعه پیدا کند لازمه اش این است که همه همت برای اینکه آموزش عالی استان رشد کند که در مقایسه با خیلی از استانها جایگاه در خور شانی ندارد. همکاری همه سازمان ها،ادارات و نهاد رو می طلبد که خیلی به دانشگاه ها سخت نگیرند و در خیلی جاها حتی نهادها کمک می کنند به دانشگاه ها اما ما در استان خودمان می بینیم که مثلا شهرداری برای گرفتن عوارض نوسازی دانشگاه ها را در اولویت قرار می دهد و از روش های غیرمعمول برای گرفتن عوارض استفاده می کند؛ این در حالی است که در خیلی از استان های دیگر نه تنها عوارضی گرفته نمی شود بلکه شهرداری ها برای ساخت و ساز دانشگاه ها میلیاردها تومان کمک می کنند. در واقع شهردار،فرماندار یا استانداری که این کمک را انجام می دهد فرهیختگی خود را نمایان می کند و خودش را در تاریخ ماندگار می کند. اگر مسئولین ما تاریخ را بخوانند می بینند حاکمانی در ذهن مردم ماندگار شدند که امور علمی و فرهنگی رو جدی گرفتند و فقط به ساخت و سازهای فیزیکی اکتفا نکردند.
رهبر معظم انقلاب همواره بر لزوم هوشیاری دانشجویان به مثابه افسران جوان جنگ نرم تاکید دارند در خصوص این تاکید در دانشگاه گیلان چگونه عمل می کنید؟
برای رسیدن به منویات مقام معظم رهبری هم عموم دانشگاهیان حساس هستند هم نهادها و تشکل هایی که در دانشگاه وجود دارند. از دفتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه تا تشکل های دانشجویی همچون بسیج دانشجویی، و معاونت فرهنگی و اجتماعی دانشگاه که همه تلاش می کنند تا این منویات تحقق پیدا کند. رئیس دانشگاه هم به عنوان رئیس شورای فرهنگی دانشگاه مسئول هماهنگی بین آنهاست و جلسات گوناگونی برای این هماهنگی تشکیل شده است و یکی از راهکارها، همان توصیه رهبر انقلاب برای راه اندازی کرسی های آزاد اندیشی می باشد که شاید تا کنون آنطور که باید در اجرا مورد توجه قرار نگرفته است. ما درصدد آسیب شناسی این امر هستیم برای اینکه راهکاری را پیدا کنیم تا کرسی های آزاد اندیشی در دانشگاه تقویت شود. اصلا رشد علم به همین کرسی های آزاد اندیشی است و امیدواریم منطق گفتگو برای راه اندازی اصولی این کرسی ها در فضایی آزاد و به دور از هیجانات در دانشگاه ها شکل بگیرد.
