مراسم نکوداشت احمد سمیعی گیلانی صبح امروز ۱۱ بهمن به مناسبت صدسالگی وی در فرهنگستان زبان و ادب فارسی با حضور غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم و حجت الاسلام محمد ذبیحی رئیس سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) برگزار شد.
دکتر غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این نشست با بیان اینکه استاد سمیعی یک شخصیت جهانی است، گفت: استاد سمیعی تجربه‌های مدیریتی گوناگونی دارد و کار خود را با کارمندی در راه‌آهن آغاز کرد و این نکته جالبی است که جوانان به آن توجه کنند. زیرا بسیاری از آنها نمی‌توانند کار مرتبط با رشته خود را بیابند، اما باید بدانند که در نهایت جوهر وجودی آدم‌ها تعیین‌کننده است.
وی افزود: در دورانی که روشنفکران و دانشگاهیان به شدت درگیر مسائل سیاسی بودند، وی نیز همین طور بود. در سال ۱۳۵۰ در مؤسسه فرانکلین خدمتشان رسیدم، آنجا مانند جزیره‌ای بود که افراد را از جا‌های مختلف جمع کرده بودند. استاد سمیعی نیز آنجا بود و فعالیت برای ایشان بعد از پیروزی انقلاب اسلامی گسترده‌تر شد و همه دست نیاز به سوی استاد دراز کردند. در مرکز نشر دانشگاهی و فرهنگستان زبان فارسی منشأ خیر و سردبیری نامه فرهنگستان را عهده‌دار بود.
دکتر حدادعادل ادامه داد: استاد سمیعی در بنیاد دایرةالمعارف اسلامی نیز راهگشای ویراستاری دانشنامه بود. فهرست مؤسساتی که وی در آنها تدریس کرده و یا همکاری داشته، فهرست بلندبالایی است و خوشحالم که جایگاه ایشان برای جامعه ما روشن شده است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ادامه بیان کرد: علاقه‌مندان به زبان و ادب فارسی با خواندن آثار تألیفی و ترجمه‌ای استاد سمیعی دو نکته مهم را می‌آموزند، یکی موضوع و محتوای مقالات و ترجمه‌هاست و دوم درست‌نویسی و زیبانویسی را می‌آموزند یعنی هم محتوا و هم شیوه را فرامی‌گیرند. آنچه با شنیدن نام استاد سمیعی به ذهن خطور می‌کند سهم ایشان در نهادینه کردن ویراستاری در ایران است. امروز ویراستاری لازمه کار نشر و تألیف است، اما پنجاه سال پیش امری غریب بود و اگر امروز در نهاد‌های انتشاراتی صحبت از ویراستاری می‌شود و به خوبی جاافتاده است، نتیجه تلاش ایشان است.
دکتر رضا داوری اردکانی، رئیس فرهنگستان علوم در ادامه این نشست با اشاره به آغاز صدمین سالگرد تولد استاد سمیعی گفت: در حال حاضر مسئله و پرسش بزرگ درباره انسان این است که انسان کیست و چیست؟ کسی که به این مطلب خیلی اندیشیده، ارسطو است. ما می‌گوئیم انسان، حیوان ناطق است و می‌دانیم ارسطو هیچ وقت در این باره بحث نکرده است.
وی افزود: انسان موجودی نیست که در گوشه‌ای نشسته باشد و به جا و مکان خاصی محدود شود و به خاطر این ویژگی است که نمی‌توان معنایی خاصی از انسان ارائه کرد. عظمت انسان در قرآن هم پیداست و با تعابیر مختلفی بیان شده است.
داوری اردکانی ادامه داد: صحبت کردن درباره این که سمیعی که بوده و چه کرده و درس داده و کتاب نوشته، ساده است، اما باید بگوییم او کتاب خوب نوشته و آثارش جوهر دارند به همین دلیل ماندگار می‌شوند.
استاد بازنشسته فلسفه دانشگاه تهران در ادامه بیان کرد: او بدون تعلق‌خاطر به جهان، بدون توقع و طمع به مال و جاه، آزاد زیسته است. آزاد برای علم و آزاد برای یگانه شدن با فرهنگ، چنان که روح و جان او پشتوانه جسمش بوده، عمرش را طولانی کرده و زندگی و زیست او کارش بوده و اثری از جان خود در فرهنگ گذاشته است. چیستی هر انسانی، در کار اوست، همه کار می‌کنند که مزدی بگیرند، ایرادی هم ندارد اما سمیعی برای جان فرهنگ کار می‌کند.
استاد احمد سمیعی گیلانی هم در این مراسم ضمن تشکر از برگزارکنندگان این نشست گفت: از خدا می‌خواهم مرا از آفت غرور مصون بدارد. من همیشه ناشر خوبی‌ها بودم و آن را ارائه کرده‌ام اما خلاقیت نداشتم و هنرمند نبودم، هیچ اثر قابل توجهی خلق نکردم.
غرور صفت مردمان حقیر است و من خدمتگزار فرودست دانش و ادبیات بودم. هرگاه می‌خواهم خود را بسنجم بزرگانی مثل فردوسی و فارابی و سعدی را به یاد می آورم و خود را با آنان مقایسه می کنم که کوخم در برابر کاخ، کوهپایه‌نشینی در برابر قله‌ام. غرور در کار بزرگان محلی ندارد و نباید داشته باشد چون دانش الهی پایان‌ندارد دانسته های ما ناچیز است و آنچه داریم هدیه‌ای است که به ما ارزانی شده. ما هر چه سعی کنیم، نمی‌توانیم به همه علم الهی پی ببریم.
استاد سمیعی گیلانی به تاثیر ویرایش در انتقال فرهنگ اشاره کرد و اظهار داشت: خادمان هم در انتقال فرهنگ اثر دارند اگر فرودست‌ها نباشند فرادست‌ها دیده نمی‌شوند، حس امثال من در این است که می‌خواهیم خود را به سمت قله پیش ببریم و در این راه گام برمی‌داریم.
شایان ذکر است در این مراسم همچنین دکتر علیرضا نیکوئی عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان نیز به تمجید از شخصیت اخلاقی و علمی استاد سمیعی گیلانی پرداخت.
درباره استاد سمیعی گیلانی
احمد سمیعی گیلانی، زاده ۱۱ بهمن ۱۲۹۹، در تهران و بزرگ شده شهر رشت است. او کارشناسی ارشد زبان‌شناسی همگانی را دریافت کرده و بر زبان‌های فرانسه و انگلیسی احاطه دارد و از آشنایی وسیع با جریانات ادبی ایران و جهان برخوردار است. به او پدر ویرایش در ایران لقب داده‌اند که کتاب ویرایش و نگارش او بیش از ۲۰ سال است که هر سال بازنشر می شود و منبع اصلی تدریس ویرایش در دانشگاه‌های ایران است. این کتاب با تیراژ چندهزار تایی به چاپ بیستم رسیده است.
سمیعی مترجمی و نویسنده‌ای صاحب‌نام است و در سال ۱۳۷۰ به عضویت پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درآمد. وی مشاور علمی پژوهشگاه علوم انسانی، سردبیر نامهٔ فرهنگستان، فصلنامهٔ فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مدیر گروه ادبیات معاصر فرهنگستان زبان و ادب فارسی است.
