مقدمه:

بهره وري[1]موضوعی است که در سرلوحه فعاليتهای صنعتی وسازمانی بوده، روانشناسان متخصص دراين رشته تلاش می کنند متغيرهای عمده بهره وری را شناسايی کرده مورد تحقيق و پژوهش قرار دهند. ازجمله عوامل موثردر بهره وري، عامل نيروی انسانی شاغل در سازمانهاست که امروزه بعنوان سرمايه های اصلی هرسازمان محسوب می شوند. در اين راستا تلاش و کوشش سازمانها از سويی جذب توانمند ترين و کارآمد ترين نيروها و از سوی ديگر حفظ و نگهداری چنين نيروهايی است. نيروهای توانمند، با نشلاط و پرانگيزه قادرند بارمسئوليتهای سازمانی را به دوش بکشند و موجبات ترقی و تعالی و توسعه در ابعاد مختلف درون و برون سازمانی را فراهم آورند. تحقيقات فراوانی که در روان شناسی وعلوم رفتاری انجام گرفته نشان داده است که رضايت ازشغل يا عدم رضايت از آن  از جمله عوامل عمده ، حائز اهميت و تأثير گذار در زمينه بهره وری است. اين مفهوم اکنون در مباحث رفتار سازمانی جايگاه ارزشمندی را به خود اختصاص داده است. امروزه مشخص شده است که هرچه کارکنان راضی تر باشند با انگيزه بيشتری به فعاليتهای روزمره خود می پردازند ولذا کارآيی بالاتری داشته بهره وری را در سازمان افزايش می دهند. عوامل مختلفی می تواند بر رضايت شغلي[2] کارکنان تأثير بگذارد، شهميری (1379) دريافت که بين متغيرهای جنس، سطح تحصيلات، رسته شغلي، نيازهای سطح پايين، نيازهای سطح بالا، تنوع شغلي،کاربردتخصص، ازخودبيگانگي[3]، مشارکت سازمانی وعدالت سازماني، با رضايتمندی شغلي، رابطه ای معنی دار وجود دارد. خسروی (1382) در تعيين عوامل پيش بينی کننده رضايت شغلی اعضای هيأت علمی دانشگاه الزهراء دريافت که عمده ترين عوامل پيش بينی کننده ی رضايت شغلی اعضای هيأت علمی عبارتند از:  مقابله به شيوه ی مسئله مدار، رضايت از زندگی و روشنی نقش. رضايی (1384) نيز درپژوهش خويش دريافت که خشنودی شغلی با سلامت روانی ارتباط معنی دار دارد، بیک‌لیک (1380) در بررسی میزان رضایت شغلی کارکنان زن شاغل در وزارت مسکن و شهرسازی در مقایسه با مردان دريافت که هرچندرضایت شغلی درمردان بطورکلی بیشتراززنان است ولی اين تفاوت ازلحاظ آماری معنی‌دارنیست. همچنين ازنتيجه اين تحقيق مشخص شد که بین رضایت شغلی وشرایط فیزیکی محیط کار، امکانات رفاهی، ارزشیابی، امنیت شغلی رابطه معنی‌داری وجود دارد. حمايت اجتماعي[4] نيز از جمله متغيرهايی است که در بخشهای مختلف فعاليتهای انسانی حائز نقش و تأثير تلقی شده است. حمايت اجتماعی به يک معنی عبارت است از  ارتباط با ديگران؛ خواه منسوبين يا دوستان. وجود حمايت اجتماعی به اطمينان وخود شايستگی ها برای آزمودن تجارب جديد می افزايد. با يک قدرت مقابله ای گسترش يافته ، انسان ‌درموقعيتی بهتر برای برآوردن نيازها و محروميتها قرار می گيرند. کيفيت حمايت اجتماعی و رابطه آن با متغيرهای زيادی مانند سلامت عمومی و ميزان مرگ و مير( پاشا، صفرزاده، مشاک ، 1386،کاستا[5] و ديگران ،1999 هاوس[6] ، لنديس[7] ، امبرسن[8]، 1988)، سازگاری هيجانی در برابر فشار روانی (مونرو[9] و استينگر[10]، 1986) اختلالات جسمانی (زمان زاده و ديگران ، 1386)اختلال افسردگی اساسي(کندلر[11] و همکاران ،2005) سيستم ايمنی (حميد، 1385) تنش و فرسودگی شغلی (رضايي، بهبهاني, نجف يارندي، حسيني، 1385، پيامي،1379) مورد مطالعه واقع شده است. پژوهشها تمايانگر آن است که افرادی که پيوندهای اجتماعی گسترده تری دارند ( نأهل ، وابستگان نزديک ، عضويت در گروههای علمی و انجمنهای دينی و ... ) بيشتر از کسانی که از حمايتهای اجتماعی کمتری برخوردارند عمرمی کنند و کمتراز آنان گرفتار بيماريهای ناشی از فشارروانی می شوند (واد[12] وکندلر،2000). تحقيقات در حوزه روان شناسی نيز نشان داده است که حمايت اجتماعی بويژه نقش مهمی در مباحث شغلی و حرفه ای دارد. مثلاً بيگی فرد(1378) در بررسی ارتباط ويژگی شخصيتی سخت رويی و حمايت اجتماعی با فرسودگی شغلی در بين کارمندان مراکز توانبخشی بهزيستی شيراز دريافت که بين فرسودگی شغلي  و عدم حمايت اجتماعی رابطه مثبت معنی دار وجود دارد. بارون وگرين(1990) نيز نشان داده اند که فرسودگی شغلی در افراد متأهل کمتر از افراد مجرد است. دليل احتمالی اين امرشايد وجود روابط عاطفی گرم و حمايتهای اجتماعی دربين افراد متاهل برگردد. محمد اکبر (2005) حمايت اجتماعی را از جمله راهکارهای تعديل فشارهای روانی منفی ناشی از شغل می داند. رستگار خالد (1384) نيز نقش زنان را درجهت گسترش حمايت های شغلی - خانوادگی بسيار پررنگ ارزيابی می کند و عليزاده (1384) تأمين اجتماعی را اصلی ترين نياز نيروی کار معرفی می کتد. در راستای تحقيقات انجام شده  تحقيق حاضر نقش حمايت اجتماعی را بعنوان يک متغيرتأثير گذار احتمالی بر رضايت شغلی کارکنان زن شاغل در واحدهای آموزشی و پژوهشی دانشگاه گيلان مورد بررسی قرار داده است .

روش‌

جامعه پژوهش در اين مطالعه، کليه زنان شاغل (51 نفر) در دو معاونت آموزشی و پژوهشی دانشگاه گيلان         می باشند. ازکليه زنان شاغل (51 نفر) در معاونتهای فوق الذکرخواسته شد تا پرسشنامه های حمايت اجتماعی فيليپس و رضايتمندی آندروز و ويتی را به همراه پرسشنامه جمعيت شناختی تکميل کنند . نهايتا ً48 پرسشنامه توسط آزمودنی ها تکميل شده مبنای تجزيه و تحليل قرار گرفتند.

بحث و نتيجه گيري:

هدف بنيادی اين پژوهش بررسی رابطه حمايت اجتماعی ادراک شده با رضايتمندی شغلی در کارکنان زن شاغل در معاونتهای پژوهشی و آموزشی دانشگاه گيلان بود. نتيجه تحقيق نشان دادکه آزمودنی های تحقيق حاضر از رضايت شغلی مطلوبی برخوردار هستند ؛ به نظر می رسد که ماهيت شغل آزمودنی ها يکی از دلايل رضايتمندی مطلوب در اين آزمودنی هاست. تحقيقات نشان می دهد که ماهيت شغل از جمله عوامل رضايت شغلی است( شاکری نيا، 1376) ازآنجايی ازنظرآحاد جامعه دانشگاه واجد جايگاه مطلوب اجتماعی است لذا کارکنان دانشگاه ازجنبه اجتماعی شغل خويش آگاهی داشته و درباره آن احساس مطلوبی دارند. از طرف ديگر کسانی که مستقيماً از مراجعين به اين کارکنان محسوب می شوند عبارتند از اعضای هيأت علمی دانشگاه که از فرهيختگان جامعه بحساب می آيند و همچنين دانشجويان که از اقشار جوان و مشتاقان پيشرفت هستند و لذا  آزارهاي  روحی ناشی از برخورد نامناسب ارباب رجوع که معمولاً در موقعيتهای کاری ديگربخصوص برای زنان شاغل وجود دارد ( مهدوي،1383 ) را تجربه نمی کنند .

 نتيجه تحقيق نشان داد که بين حمايت اجتماعی و  رضايتمندی شغلی کارکنان رابطه مثبت معنی دار وجود دارد. نتيجه بدست آمده از اين تحقيق با تعدادی از تحقيقات همسويی دارد. مثلاً کالينز(2007) و ليمبرت (2004) دريافتند که ادراک حمايت اجتماعی با بهزيستی روان شناختی و رضايتمندی شغلی به ترتيب درنظاميان انگليسی شرکت کننده درجنگ فالکلند و مددکاران اجتماعي  همبستگی مثبت معنی دارد. هوئبتر( 1994) نيزدرتحقيق خود در بررسی حمايت اجتماعی و رابطه آن با فرسودگی شغلی و رضايتمندی شغلی روان شناسان مدرسه نشان دادکه حمايت اجتماعی فراهم شده از طرف سرپرستان بيشترين سهم را در بهزيستی روان شناسان مدرسه دارد. اولبرگ پارل و ديگران(1997) نشان دادند که حمايت اجتماعی ادراک شده از طرف سرپرستان با رضايت شغلی کارکنان (زن و مرد) نروژی اکتشاف نفت در دريای شمال رابطه مثبت معنی دار دارد.  باروخ فلدمن و همکاران(2002) نيزدر تحقيق خويش دريافتند که حمايت اجتماعی رابطه منفی معنی دار با فرسودگی شغلی و رابطه مثبت معنی دار با بهره وری دارد. حمايت اجتماعی از طرف خانواده ازبين متغير های رضايتمندی شغلي، فرسودگی شغلی و بهره وري، با متغيرفرسودگی شغلی رابطه معنی دار داشت و12% واريانس رضايتمندی شغلی را تبيين کرده است. حمايت اجتماعی ادراک شده پديده ای است که نه تنها بر رضايتمندی شغلی کارکنان بلکه قادر است برمتغير های ديگرنيز اثر گذاری داشته باشد مثلاً  چينگ ای و همکاران(2006) دربررسی اثر حمايت اجتماعی و فشار های روانی شغلی بررفتارهای شهروندی سازمانی کادر پرستاری بهداشت عمومي  مناطق روستايی تايوان  دريافتند که پرستارانی که حمايت اجتماعی بيشتری را از طرف سرپرستان دريافت می کردند سطوح بالاتری از رفتارهای شهروندی سازمانی را از طريق اثرمداخله ای تعهد سازمانی بروز می دهند.

هدف ديگرتحقيق بررسی رابطه متغير های جمعيت شناختی نظيرسن، سابقه کارو تحصيلات با رضايتمندی شغلی بود. نتيجه تحقيق نشان داد که:

1-  هرچند بين حمايت اجتماعی ادراک شده و رضايتمندی شغلی کارکنان رابطه مثبت معنی دار وجود دارد ولی زمانی که متغيرحمايت اجتماعي  برای تبيين تأثيرگذاری متغير ها بر واريانس رضايتمندی شغلی همراه با متغيرهای جمعيت شناختی وارد تحليل رگرسيون می شود مشخص می شود که متغير تأهل توانايی بيشتری برای تبيين واريانس رضايتمندی شغلی دارد به گونه ای که به تنهايی قادر است 45% اين واريانس را تبيين کند. نتيجه بدست آمده احتمالاً ناشی از اين عامل است که چون يکی از مهمترين منابع حمايت اجتماعی برای زنان  همسران آنها (حمايت اجتماعی ازطرف خانواده) می باشند (احمدي،1384، خوشبين، 1379) لذا احتمالاً در اين تحقيق عامل حمايت اجتماعی در درون عامل تأهل قرارگرفته است ومی توان نتيجه گرفت زمانی که زنان شاغل به مو ضوع تأهل و اهميت آن در رضايت شغلی اشاره می کنند در حقيقت به صورت غير مستقيم به حمايت اجتماعی نيز تأکيد کرده اند. نتيجه اين تجقيق با تحقيق شکيب و رجايي، (1384) که مسائل و مشکلات شغلی اعضای هيأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 9و ارائه راهکارها را مورد بررسی قرار داد همخوانی دارد؛ اين محققين دريافتندکه بين نوع مسائل و مشکلات شغلی اعضای هيأت علمی و وضعيت تأهل(مجرد- متأهل) رابطه معنی داری وجود دارد. نتيجه تحقيق حاضر با تحقيق گل افروز و بهنام، (1381) همخوانی ندارد آنها دريافتندکه بهورزان مجرد از رضايت شغلی بيشتری نسبت به بهورزان متأهل برخوردارهستند. همچنين دميرچي( 1373) نيز در بررسی رضايت شغلی مربيان امور تربيتی شهر تهران نتيجه گرفت که بين وضعيت تأهل و رضايت شغلی رابطه معنی داری وجود ندارد. تفاوت درنتيجه اين تحقيق با تحقيقات ذکر شده احتمالاً مربوط به ويژگی های آزمودنی ها و ماهيت فعاليتهای شغلی مورد تأکيد در تحقيق است.

2- نتيجه تحقيق حاضر نشان داد که با بالا رفتن سن احساس رضايتمندی کارکنان مشارکت کننده در اين تحقيق بيشترمی شود. نتيجه بدست آمده از تحقيق حاضربا تحقيقات محرابيان و همکاران(1384) و ميرباقري(1375)، حسينی و همکاران(1385) همخوانی دارد، نتيجه تحقيق اين پژوهشگران نشان داد که با افزايش سن بر ميزان رضايتمندی شغلی کارکنان افزوده می شود. نتيجه تحقيق حاضر با برخی تحقيقات نيز همسويی ندارد مثلاً درتحقيق حياتی (1381) مشخص شد که هرچه به سن کتابداران افزوده می شود رضايتمندی شغلی آنان کاهش می يابد. درتحقيق محسن پور و ديگران (1384) نيز مشخص شد که بين رضايتمندی شغلی پرستاران و متغيرهای جمعيت شناختی رابطه معنی دار وجود ندارد. در تحقيق گل افروز و بهنام(1381)مشخص شدکه هرچه به سن آزمودنی ها (بهورزان) افزوده می شد رضايت شغلی آنان کاهش می يافت. در تحقيق دميرچی (1373) نيزمشخص شد که  بين سابقه خدمت و رضايت شغلی رابطه معنی دار وجود ندارد. در تبيين اين تفاوتها می توان گفت که دانشگاه گيلان که جزء دانشگاههای در حال توسعه محسوب می شود  در سالهای اخيراز لحاظ موقعيتهای سخت افزاري(عمرانی و ساخت و سازهای جديد) و نرم افزاری ( استفاده از تکنولوژی های جديد در امر استفاده از IT برای مصارف دانشجويی و پژوهشي)  پيشرفت محسوسی داشته است، بگونه ای که مجموعه ستادی دانشگاه گيلان که تا چند سال گذشته در سطح شهررشت پراکنده بود و مشکلات زيادی را برای مجموعه دانشگاه ايجاد می کرد اکنون به صورت منسجم در سايت اصلی دانشگاه قرار گرفته است و لذا به نظر می رسد که اين همگرايی موجب افزايش رضايتمندی شغلی برای کارکنانی شده است که تا چند سال گذشته مشکلات متعددی مانند سرويسهای رفت و آمد، عدم استفاده از سلف سرويس ، کندی فعاليتهای اداری و.... را تجربه می کردند. علاوه بر اين برقراری کلاسهای آموزش ضمن خدمت که شامل مجموعه آموزشهای روانشناسی ارتباطات ، کلاسهای IT و .. بوده است می تواند بخشی از اين تفاوتها را تبيين کند . البته اين موضوعی است که نياز مند تحقيقات علمی و دقيق بيشتری است.     

3- در اين تحقيق مشخص شدکه بين رضايتمندی شغلی و سطح تحصيلات همبستگی معکوس وجود دارد يعنی با افزايش سطح تحصيلات ميزان رضايت شغلی کاهش می يابد.اين نتيجه با نتيجه تحقيقات محرابيان وهمکاران(1384) همسوست در تحقيق محرابيان مشخص شد که  با افزايش سطح تحصيلات از ميزان رضايت شغلی آزمودنی ها کاسته می شود. دميرچی (1373) نيز در تحقيق خود دريافت که بين ميزان تحصيلات و رضايت شغلی آزمودنی ها تفاوت معنی دار وجود ندارد. در عين حال حسينی و همکاران(1385) در يافتند که با افزايش سطح تحصيلات  رضايتمندی شغلی در کارکنان کميته امداد امام خميني(ره) افزايش می يابد. با توجه به ويژگی های تحقيق حاضر می توان گفت که عدم رضايتمندی بدست آمده از آزمودنی های فوق ليسانس مشارکت کننده در اين تحقيق شايد بدليل اين باشد که اين آزمودنی ها در اين تحقيق از تعداد اندکی برخوردار بودند.دليل ديگری که می توان ذکر کرد اين است که شايد اين آزمودنی ها در مقام مقايسه خود با اعضای هيأت علمی بر می آيند که دارای مدرک تحصيلی مشابه می باشند. و دليل ديگر نيز شايد اين باشد که بدليل قلت آماری قادر به برقراری روابط تعاملی گسترده تربا کارکنان ديگری که از لحاظ مدرک تحصيلی پائينتر ولی از کثرت آماری برخوردارند، نمی باشند و در نهايت دليل ديگری که می توان برشمرد اين است که ويژگی های خاص آزمودنی ها و ابزارهای جمع آوری اطلاعات ممکن است موجب بروز چنين تفاوتهايی بين آزمودنی های مختلف درتحقيقات مختلف شده باشد.

منابع:

1- بيگی فرد، سليمه (1378)«بررسی ارتباط ويژگی شخصيتی سخت رويی و حمايت اجتماعی با فرسودگی شغلی در بين کارمندان مراکز توانبخشی بهزيستی شيراز» پايان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم بهزيستی و توانبخشی تهران

2- پاشا، غلامرضا، صفرزاده، سحر، مشاک، رويا (1386) مقايسه سلامت عمومی وحمايت اجتماعی بين سالمندان ساکن خانه سالمندان و سالمندان ساکن در خانواده فصلنامه خانواده پژوهی سال سوم، شماره 9،114 صص503-514.

3- پيامي، ميترا(1379)«بررسی وضعيت حمايتهای اجتماعی و ارتباط آن با فرسودگی شغلی پرستاران مراقبتهای ويژه» مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان زنجانشماره 33،صص52-57.

4- حسینی ، سعيد، شریف پور، مهرداد، حسینی مسيح الله (1385)« بررسی رابطه رضايت شغلی و سلامت روان  دربین کارکنان‌ کمیته امداد امام خمینی (ره) استان چهارمحال و بختیاری در سال1385» ‌پژوهشهای مدیریت و بازرگانی/سال اول/شماره دو

5- حياتي، زهره(1381)«بررسی رضايت شغلی کارکنان کتابخانه های دانشگاه های شيراز و علوم پزشکی شيراز » مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شيراز دوره نوزدهم ، شماره اول ، (پياپي37) صص15-30.

6- خسروی زهره(1382)« بررسی عوامل فشار آفرين شغلی و تعيين عوامل پيش بينی کننده ی رضايت شغلی اعضای هيات علمی دانشگاه الزهرا» فصلنامه  مطالعات زنان ; 1(3)صص 89-124

7- خوشبين؛ اعظم، روشنی نژاد، مهيندخت، صباغ ملاحسيني، شهلا، حقانی حميد،( 1379)«ارتباط بين احساس تنهايی وحمايت اجتماعی در زوجين نابارور» فصلنامه پرستاری ايران، سال سيزدهم، شماره 26، صص31-37 .

8- دميرچی ، محمد(1373)« سنجش خصوصيات مطلوب مربيان تربيتی شهر تهران» وزارت آموزش و پرورش ، اداره کل آموزش و پرورش شهر تهران ، شورای تحقيقات

9- رستگار خالد، امير( 1384)« گسترش نقش زنان در جهت حمايت های شغلی - خانوادگي» فصلنامه جامعه شناسی ايران فصلنامه دارای رتبه علمی - پژوهشی  سال ششم، شماره 4 (پياپی 12)، صص126-165.

10-  نسرين، بهبهانی نسرين,نجف يارندی اکرم,حسينی فاطمه(1385)« ارتباط بين تنش شغلی با حمايت اجتماعی پرستاران» فصلنامه پرستاری ايران تابستان، 19(46):صص71-78.

11- ی پروين، شکرکن،حسين، نجاريان، بهمن (1384)« رابطه خشنودی شغلی و انگيزه پيشرفت با سلامت روان و مسوليت پذيری مربيان تربيتی زن آموزشگاههای اهواز» مجله علوم تربيتی و روانشناسی دانشگاه شهيد چمران اهواز ; 12(1):65-86

12-  زاده ، وحيد و همکاران(1386)« ارتباط بين کيفيت زندگی و حمايت اجتماعی در بيماران همودياليزي» مجله پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تبريز، دوره 29 شماره6، صص 49-54.

13- فروز، مهدي، بهنام وشاني، حميد رضا( 1381)«بررسی ميزان رضايت شغلی يهورزان دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی ، درمانی سبزه وار» اسرار مجله دانشکده علوم پزشکی وخدمات بهداشتی ،درمانی سبزه وار،سال نهم ، شماره 4 صص 50-56.

14- شاکری نيا، ايرج(1376)«امنيت و رضايت شغلی و بهداشت رواني» , ماهنامه تدبير، شماره 77، صص 32- 35.

15- شکيب، عبدالحميد، رجايي، عليرضا،(1384)« بررسی مسائل و مشکلات شغلی اعضای هيئت
دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 9 و ارائه راهکارها» طرح پژوهشی مصوب دانشگاه آزاد اسلامی منطقه 9.

16- شهميري، مرتضی (1379)«بررسی جامعه شناختی عوامل موثر بر رضايتمندی شغلی (مطالعه موردي: کارکنان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران)»، پايان نامه(کارشناسی ارشد)--دانشگاه شيراز.

17- عليزاده، غلامرضا(1384)« تا مين اجتماعی اصلی ترين نياز نيروی کار است» ماهنامه آتيه شماره533،

18- مهدوي، محمد صادق(1383)« بررسی موانع و مشکلات اشتغال زنان دربخش‌های دولتي» طرح پژوهشی مصوب مرکز امور مشارکت زنان رياست جمهوري

19- محرابيان، فردين، نصيری پور ، اشکان،کشاورز محمديان سکينه(1384)«بررسی ميزان رضايت شغلی رؤسا،مديران و سرپرستاران واحدهای مختلف بيمارستانهای دولتی استان گيلان در سال 1384» مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی گيلان،دوره شانزدهم، شماره61،صص 65-73.

20- محسن پور، ليدا، ناوی پور ، حسن، احمدی ، فضل الله،(1384)«بررسی تأثير مديريت مشارکتی بر اساس دواير کيفيت بررضايت شغلی پرستاران از ديدگاه هرزبرگ» مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ايران، سال سوم، شماره 4، صص 689-694.

21- ميرباقري، حميدرضا،(1375) «بررسی رضايت شغلی کارکنانمديريت درمانتأمين اجتماعی استان گيلان در سال 1375) » پايان نامه کارشناسی ارشدمديريت بازرگانی ، دانشگاه آزاد واحد رشت.

22-Baruch-Feldman, Caren; Brondolo, Elizabeth; Ben-Dayan, Dena; Schwartz, Joseph(2002)" Sources of social support and burnout, job satisfaction, and productivity" Journal of Occupational Health Psychology. Jan Vol 7(1) 84-93

23-Baron, R.A, Greenbery, Y (1990). Behavior in organization. Allyn and Bacon.Thid Ed. New York.

24-Cheng-I Chu, Ming-Shinn Lee, and Hsiang-Ming Hsu(2006)" The Impact of Social Support and Job Stress on Public Health Nurses' Organizational Citizenship Behaviors in Rural Taiwan "Public Health Nursing.Volume 23 Issue 6 Page 496-505,

25-Collins Stewart(2007)" Statutory Social Workers: Stress, Job Satisfaction, Coping, Social Support and Individual Differences" British Journal of Social Work BJSW Advance Access published online on May 24,

26-Costa,D.D.Clark,A.E.Dobkin,P.L.Cenekal,J.Fortin,P.R.Danoff,D.S.and Esdale.J.M(1999)"The relationship between health statuse, social support and satisfaction with medical care among pationts with systemic lupus erythnatosus"international journal of Quality in Health Care,Number3,pp201-207.

27-House JS, Landis KR, Umberson D: Social relationships and health. Science 1988; 241:540-544.

28-House JS, Landis KR, Umberson D: Social relationships and health. Science 1988; 241:540-544.

30-imbert‌ Caroline (2004)" Psychological Well-Being and Job Satisfaction Amongst Military Personnel on Unaccompanied Tours: The Impact of Perceived Social Support and Coping Strategies" Military Psychology, Vol. 16, No. 1, Pages 37-51

 31-Muhammed A.(2004)BurnoutTStress & Health of Employees on non Standard Work Schdules.Journal of The International Society For The Investigation of Stress,Vol 20,p113.

32-Monroe,S. M,Steiner, SC(1986)" Social support and psychopathology: interrelations with preexisting disorder, stress, and personality. J Abnorm Psychol; 95:29-39

33-Wade TD, Kendler KS: (2000)"The relationship between social support and major depression: cross-sectional, longitudinal, and genetic perspectives". J Nerv Ment Dis; 188:251-258.

--------------------------------------------------------------------------------

[1] -Productivity

[2] -Job sutisfaction

[3] Elination

[4] -Social support

[5] -Costa

[6] - House

[7] -Landis

[8] -Umberson

[9] -Monroe

[10] -Stinger

[11] -Kendler

[12] -Wade