دکتر محمد محمدپور مقدم و دکتر بهمن شریف زاده اعضای هیئت علمی دانشکده فنی مهندسی شرق گیلان دانشگاه گیلان موفق به بازطراحی و ساخت دستگاه هوشمند و قابل حمل تابش ماوراءبنفش در ناحیه با طول‌موج 100 تا 280 نانومتر (UVC) شدند.

این دستگاه به عنوان یک منبع متداول ضدعفونی در مراکز عمومی و بیمارستانی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اثرگذاری آن بر طیف وسیعی از میکروارگانیسم‌ها (شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها) مورد تأیید قرار گرفته است.

حساسیت میکروارگانیسم‌ها بر اساس میزان حداقل توان تابش مورد نیاز به ازاء واحد سطح (Jouel/m2) مورد ارزیابی قرار گرفته و برای بسیاری گونه‌ها در جداول در دسترس است. ازجمله گونه‌هایی از خانواده کرونا ویروس شامل سارس و مِرس مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند و بر اساس شبیه‌سازی‌ها و دانسته‌های علم زیست‌شناسی و با تقریب قابل‌ قبول و بعضاً افراطی مقادیر این حساسیت برای COVID-19 نیز به‌تقریب برآورد گردیده است.

بر اساس نظر انجمن بین‌المللی ماوراءبنفش مبتنی بر توصیه‌های WHO و CDC استفاده از تابش UVC می‌تواند پس از جرم‌زدایی و گندزدایی اولیه به‌عنوان یک شیوه تداوم و ضدعفونی مستمر بکار برده شود.

http://www.iuva.org/IUVA-Fact-Sheet-on-UV-Disinfection-for-COVID-19

به‌واسطه اثرات ناخواسته و آسیب رساننده به ساختار DNA استفاده این روش محدود و نیازمند رعایت پروتکل‌های مربوط و حفظ امنیت کاربر یا افراد در معرض تابش است. هرچند بر اساس استانداردهای موجود، حد آستانه ایمنی برای این تابش ثبت گردیده است با این‌حال جلوگیری از قرار گرفتن در معرض تابش دارای اولویت می‌باشد.

بر اساس میزان حساسیت گونه‌های موردنظر و وسعت فضای موردنظر و با توجه به توان منبع تابش می‌توان به‌تقریب قابل قبولی زمان مناسب تابش‌دهی برای ضدعفونی در حد 90% (D90) و یا 99% (D99) را محاسبه نمود و در برنامه‌های منظم ضدعفونی از آن استفاده نمود. بااین‌حال با توجه به افت شدت تابش در فواصل طولانی و بر اساس میزان ذرات معلق و عوامل جذب‌کننده و منحرف‌کننده کاربرد این روش دارای محدودیت شعاع تابش‌دهی است و در اماکن وسیع نیاز به استفاده از چندین دستگاه در نقاط و زوایای مختلف است.

بر اساس مجموعه این دانسته‌ها نمونه‌ای از سیستم ضدعفونی اماکن عمومی و اداری طراحی و اجرا گردید تا ضمن تأمین نیازهای عمومی این حوزه در کاربردهای پیشین در شرایط کنونی به‌عنوان یک شیوه مکمل ضدعفونی به‌منظور غیرفعال نمودن گونه‌های موجود در محیط بکار برده شود.

قابلیت های این دستگاه عبارتند از:

* قابلیت کنترل سیستم طراحی‌شده و مدیریت از طریق اپلیکیشن فارسی موبایل و از طریق Bluetooth

* جلوگیری از هدر رفتگی منابع ناشی از مصرف مایعات فراوان ضدعفونی کننده ها و آلودگی محیط زیست

* با توجه به استفاده از سخت‌افزار و نرم‌افزار منبع باز نمونه ساخته‌شده در مقایسه با نمونه‌های تجاری موجود در بازار؛ بسیار مقرون ‌به‌صرفه است.

*  بر اساس مشخصات گونه و محیط موردنظر ارزیابی اولیه‌ای از زمان تابش ارائه می‌دهد.

* قابلیت ثبت زمان تأخیر برای تابش‌دهی

* قابلیت توقف فرایند تابش‌دهی در صورت تشخیص حضور افراد در محدوده عملکرد حس‌گر حرکتی را دارد.

* می‌توان بر اساس نیاز تعداد لامپ‌ها UVC را تغییر داد و یا انواع لامپ‌های ازون‌ساز (Ozonizer) را بکار برد (به منظور ضدعفونی نواحی که در معرض تابش مستقیم نیستند) و نیز طراحی بدنه و پایه سیستم را بازطراحی نمود.

* متحرک بودن و حرکت آسان در مسیر

* قابل استفاده در مسیرهای پرتردد، اداری، اماکن عمومی، محیط های خانگی و کاری، مساجد، مکان های مذهبی و ..