به نام خدا سده چهارم هجری از برجسته ترین دوران تحولات همه جانبه اجتماعی و فرهنگی است. فروپاشی وحدت و سلطه سیاسی خلفای عباسی از یک سو و اوج گیری جنبشهای استقلال خواهانه از سوی دیگر موجب شکل گیری دوران طلایی برای دوست داران اهل بیت (ع) گردید. اتحاد سخت استوار سه فرمانروای نخست سلسله آل بویه مهمترین عامل پیشرفت آنها بوده است. آنان در چندین دهه فرمانروایی خود، نقش فعال حاکمان وقت بغداد را به نقش انفعالی مبدل ساخت. دولت شیعی آل بویه توانست در فرصتی کوتاه در بخش مهمی از ممالک اسلامی از اصفهان، اهواز، فارس، کرمان گرفته تا بغداد ـ مقرر خلیفه عباسی ـ و مرزهای شمالی شام فرمان برانند. دیلمیان در طی دوران کوتاه یک قرن و نیم حکومت بر بلاد ایران و عراق خدمات شایسته ای را به اسلام و ایران نموده اند؛ ترویج فرهنگ شیع یکی از خدمات بزرگ این حاکمان شیعه بوده است. هنوز بیش از دو دهه از چیرکی عمادالدوله بر فارس نگذشته بود که در بغداد به نام او سکه زدند و این آغاز فعالیت آزادانه شیعیان پس از سه قرن سکوت در شرق اسلامی است. پیشگیری از سب آل علی ( ع ) ، برگزاری بزرگداشت مراسم عزاداری ماه محرم ، احیاء رسم زیارت قبور ائمه (ع)، مقام نقابت علویان و صدور فرمان معز الدوله دیلمی بر برپایی جشن و شادی در عید غدیر خم از جمله آنها است. حمایت و پشتیبانی از دانشمندان اسلامی از دیگر خدمات این امرا شیعی مذهب بوده است. از مشهور ترین بزرگان دوره حکومت آل بویه، شریف رضی گرد آورنده نهج البلاغه و شریف مرتضی متکلم بزرگ شیعی و نویسنده کتاب « امالی» را می توان نام برد. در زمان رکن الدوله دیلمی بود که که مذهب شیعه رسمیت یافت وشیخ صدوق ـ ابن بابویه ـ کتاب معروف خود یعنی ـ « من لا یحضره الفقیه »را که جزء کتب اربعه در فقه شیعه است را در تالیف کرد . فرمانروایان آل بویه در توسعه و آبادانی حوزه ولایات خود نیز نقش بسزایی داشتنه اند. عمران و آبادانی در عراق از جمله تعمیر سد بادوریا بر رود الفیل ، ساخت بیمارستان عضدی به توصیه محمد زکریای رازی در بغداد، فیلخانه عضدی، کتابخانه عضدی در شیراز و بند امیر بر رود کر از بناهای معروف دیلمیان است. به دستور عضد الدوله دیلمی، خانه ها، بازارها و مساجدی که در فتنه های بغداد دستخوش آتش سوزی و آسیب شده بود باز سازی گردید. او صاحبان خانه ها را وا داشت که آنها را به زیبا ترین شکل بسازند و آنان را که دست تنگ بودند بر این کار وام می داد. در روزگار او شیراز چنان آباد و پر جمعیت شد که جای لشکر نماند و مجبور شد تا مکان دیگری را برای استقرار لشکریان معین کنند.در میان اروند رود و کارون برای عبور کشتیها و وصول از دجله و فرات به کارون آبراهه ای بنیاد کرد. یکی از برجسته ترین فعالیتهای دوران دیلمیان ظاهر ساختن مرقد امیر المومنین علی (ع) وبنای آرامگاهی در اآنجا بود. هر چند جنگهای متوالی در میان حاکمان وقت و نفوذ ترکان سلجوقی در دستگاه خلیفه عباسی باعث تضعیف این سلسله شد. ولی نمی توان این دوران 130 ساله حیات فرهنگ فارسی و تشیع را از یاد برد. اکنون که در سال اتحاد ملی و انسجام اسلامی قرار داریم، ضمن ارج نهادن به فرمان رهبر فرزانه انقلاب اسلامی ، به نوبه خود از تمامی دست اندرکاران این همایش بویژه پژوهشگران و اندیشمندان که با حضور خود و یا ارائه مقاله به غنای معنوی و علمی این همایش عنایت داشته اند، قدردانی می نمایم. امید واثق دارم با تشکیل چنین همایش هایی ، خدمات گیلانیان سرافراز در طول تاریخ ایران زمین بویژه دوران انقلاب اسلامی همواره در یادها ماندگار گردد. دکتر عبدالله حاتم زاده رئیس دانشگاه گیلان سلسله آل بویه