در ابتدا، لطفاً شرحی از وظایف و ماموریتهای مرکز IT دانشگاه ارایه دهید.
نام مرکز کامپیوتر دانشگاه اخیرا به مرکز خدمات رایانه‌یی و فناوری اطلاعات تغییر پیدا کرده و وظایف آن نیز متناسب با نام جدید تعریف شده‌اند که در ادامه به صورت فهرست‌وار آنها را بر می‌شمارم:
1- ارایه‌ی خدمات رایانه‌یی با این هدف که کاربران بتوانند در محیط کار از کامپیوترهای خود به بهترین شکل استفاده کنند
2- ارایه‌ی مشاوره و نظارت در ساختن سایتهای کامپیوتری در محل دانشکده‌ها
3- نظارت بر حسن اجرای قراردادهای منعقده با شرکتهای کامپیوتری
4-آماده‌سازی شبکه‌های داخلی واحدهای گوناگون دانشگاه جهت بهره‌گیری از اینترنت
5- توزیع عادلانه‌ی پهنای باند میان واحدهای مختلف دانشگاه
6-برپا نگاه داشتن دسترسی به اینترنت در همه‌ی ساعات
7-ارایه‌ی خدمات به کاربران برای دسترسی به حساب پست الکترونیک و Internet account در خارج از محیط کار
8-آموزش ICDL به نیروها و پرسنل بخشهای مختلف دانشگاه
به نظر می‌رسد که در دو سال اخیر، توسعه‌ی قابل توجهی در شبکه‌ی داخلی و اینترنت دانشگاه اتفاق افتاده است. از جزییات این تغییرات چه اطلاعاتی در دست هست؟
بله، همانطور که اشاره کردید، حدود دو سال است که مسوولیت نگهداری شبکه‌ی اینترنت دانشگاه و گسترش آن به مرکز فناوری اطلاعات واگذار شده و در طول این مدت پس از یک بررسی فنی، اقدامات زیادی برای تبدیل ساختار شبکه‌ی سنتی به یک شبکه‌ی مدرن ارتباطی انجام شده و برای این منظور، بازسازی اساسی شبکه و استفاده از بهترین تکنولوژی ممکن در دستور کار قرار گرفته است.
از جمله‌ی این فعالیتها می‌توان به خریداری و نصب تجهیزات لازم برای داشتن یک شبکه‌ی کارآمد و قوی با صرف هزینه‌های فراوان و برقراری خطوط EI با شماره‌های 3246658 و 3246659 که تعداد 60 خط تلفن را برای استفاده‌ی کاربران در خارج از محیط کاری دانشگاه فراهم می‌کند اشاره کرد.
همچنین ما برای ارتقای سیستمهای ارتباطی و شبکه‌یی دانشگاه، استفاده از تکنولوژی فیبر نوری در انتقال داده‌ها را در دستور کار خود قرار دادیم و برای این پروژه دو مرحله طراحی کردیم.
مرحله‌ی نخست، راه‌اندازی فیبر نوری در داخل مجتمع دانشگاه میان مرکز کامپیوتر و دانشکده‌های فنی، علوم انسانی و معماری و مرحله‌ی دوم، راه‌اندازی فیبر نوری میان مرکز کامپیوتر و دانشکده‌های کشاورزی، گروه گیاه‌پزشکی و خوابگاهها است.
به عبارت دیگر، با اجرای مرحله‌ی دوم پروژه، تمام واحدهایی که در داخل مجتمع دانشگاه قرار دارند، از فیبر نوری استفاده خواهند کرد.
آیا ممکن است مقایسه‌یی از وضعیت کیفیت اینترنت و سیستمهای نرم‌افزاری در دانشگاه گیلان و سایر دانشگاههای کشور ارایه دهید؟
خوشبختانه با حمایتهای همه‌جانبه‌ی ریاست محترم و معاونت اداری - مالی، در حال حاضر دانشگاه گیلان در مقایسه با سایر دانشگاههای کشور دارای یکی از بالاترین آمارهای پهنای باند است به طوری که 60 مگابیت بر ثانیه یعنی 30 مگابیت برای ارسال و 30 مگابیت برای دریافت اطلاعات اختصاص داده شده است.
البته سرعت اینترنت تنها به پهنای باند مربوط نمی‌شود، هرچند که bandwidth یک عامل مهم است اما پارامترهای دیگری نظیر تجهیزات، طراحی شبکه‌های داخلی، فایر وال‌ها و به ویژه نحوه‌ی عملکرد کاربران نیز در این زمینه نقش بازی می‌کنند.
از نقطه نظر سیستمهای نرم‌افزاری نیز وضعیت دانشگاه بسیار مناسب است به طوری که تقریباً بخش عمده‌ی کارهای اداری در واحدهای مختلف الکترونیک صورت می‌گیرد و هر واحد نیز دارای Sever خاص خود است که در مرکز کامپیوتر نصب شده‌اند. با مراجعه به صفحه‌ی اصلی دانشگاه، تعداد لینکهای موجود سیستمهای نرم‌افزاری قابل مشاهده است و این نشان می‌دهد که از دیدگاه نرم‌افزاری، در وضعیت خوبی هستیم هرچند که تا رسیدن به نقطه‌ی ایده‌آل، راه درازی در پیش داریم و باید تلاش داشته باشیم که افزارهای محوری را مرتب به روزآوری کنیم و مشکلات آنها را برطرف نماییم.
در زمینه‌ی میزان استفاده از اینترنت دانشگاه، آیا آمار و ارقامی وجود دارد که نمایانگر بار ترافیکی موجود بر روی شبکه باشد؟
بله، در واقع میزان مصرف اینترنت دانشگاه توسط نرم‌افزاری به نام Traffic Analyzer در تمام ساعات کنترل می‌شود و البته عملکرد شرکت پشتیبان پهنای باند دانشگاه نیز توسط این نرم‌افزار مورد بررسی قرار می‌گیرد.
پهنای باند دانشگاه در حال حاضر میان واحدهای مختلف سهمیه‌بندی نشده، اگر چه این کار توسط یک نرم‌افزار مدیریتی قابل اجرا است، اما ترجیح داده‌ایم که مرزها را حذف کنیم تا همه بتوانند از پهنای باند به صورت مساوی و یکسان برخوردار باشند.
در این میان، اگر مصرف یک واحد خاص از حد متعارف بیشتر شود، اقدامات لازم را برای کنترل آن انجام خواهیم داد. در حال حاضر، نمودارهای ما نشان می‌دهند که در طول روز، میزان دریافت اطلاعات به 32 مگابیت بر ثانیه می‌رسد که 2 مگابیت اضافی بر ثانیه توسط شرکت پشتیبان به عنوان هدیه در نظر گرفته شده است.
آیا فکر می‌کتید همه‌ی استفاده‌های انجام شده از اینترنت در دانشگاه، بهینه و مناسب هستند؟ برای مقابله با استفاده‌های غیرضروری و غیرمرتبط با محیط دانشگاه، چه برنامه‌هایی وجود دارد؟
شبکه‌ی اینترنت دانشگاه برای پیشبرد امور آموزشی، پژوهشی و اداری در نظر گرفته شده و دریافت کتب، مقالات، نرم‌افزارهای آموزشی، پژوهشی و نرم‌افزارهای کمکی مورد نیاز برای راه‌اندازی کامپیوترهاست که توسط ما مجاز اعلام شده است.
مرکز کامپیوتر دانشگاه همواره برای استفاده‌ی بهینه از اینترنت، توصیه‌های لازم را ارایه کرده است. عملکرد اینترنت بخشهای مختلف، به طور مرتب توسط کارشناسان مرکز مانیتور می‌شود که در این میان، برخی استفاده‌های نامناسب از قبیل دانلودهای غیرمجاز تا به امروز مشاهده شده است. چنین دریافتهایی مجاز نیست ضمن اینکه استفاده از پروکسی‌ها و فیلترشکن‌ها نیز توسط ما غیرقانونی اعلام شده چرا که موجب ورود ویروسهای جدید به سیستمهای دانشگاه می‌شود و باعث کندی سرعت و کاهش پهنای باند می‌گردد.
ما معتقدیم در این موارد، این خود کاربران هستند که آگاهی‌های لازم را دارند و باید روشهای درست استفاده از اینترنت را رعایت کنند و گمان نمی‌کنم در محیطی همانند دانشگاه، نیازی به تذکر باشد، با این حال اگر مواردی مشاهده شود که باعث کاهش سرعت اینترنت گردد، اقدامات لازم را صورت خواهیم داد.
تصور می‌کنید استفاده از امکانات و تسهیلات وابسته به IT در توسعه‌ی علمی دانشگاه، چه میزان تاثیرگذار است؟
شاخه‌های مختلف زندگی بشر با پیشرفت علوم کامپیوتر و حضور فعال آن در فعالیتهای روزمره‌ی ما، به مرحله‌ی جدیدی از تغییر و شکوفایی رسیده‌اند و رشد، نوگرایی و توسعه‌ی همه‌جانبه را تجربه می‌کنند. در انجام امور بانکی، در ساخت و طراحی یک خودرو، در پرورش گیاهان، در علوم روانشناسی، ساماندهی شبکه‌های مخابراتی، برق‌رسانی و آبر‌سانی، حضور پررنگ فناوری اطلاعات دیده می‌شود. در عرصه‌ی اقتصاد، امروزه علم IT باید در تولید هر کالای جدید حضور داشته باشد، در غیر اینصورت، حاصل تولید نه تنها مقرون به صرفه نخواهد بود بلکه توانایی رقابت نیز نخواهد داشت.
تولید اتومبیلی که درب آن با لمس اثر انگشت صاحب خودرو باز می‌شود، نشانه‌یی از حضور تاثیرگذار IT در جزیی‌ترین بخشهای زندگی روزانه است و این نشان می‌دهد که کاربری صحیح و عالمانه‌ی فناوری اطلاعات باید به صورت جدی و صحیح مورد توجه قرار بگیرد، به ویژه در محیط علمی و فرهنگی دانشگاه که وظیفه‌یی مضاعف در پرورش و رشد فکری جامعه دارد، از این رو ارایه‌ی آموزشهای مبتنی بر IT و استفاده از فناوری اطلاعات در همه‌ی واحدهای دانشگاهی، ضروری و واجب به نظر می‌رسد.
بر این اساس، چه برنامه‌هایی برای توسعه‌ی خدمات فنی به واحدهای دانشگاهی توسط مرکز فناوری اطلاعات در دست اقدام است؟
مرکز کامپیوتر برای توسعه‌ی فناوری اطلاعات در داخل و خارج از دانشگاه، برنامه‌هایی در دست اقدام دارد و در این راستا به دنبال تاسیس یک مرکز تحقیقات راهبردی فناوری اطلاعات در مرکز کامپیوتر است که این مهم با حمایت استاندار محترم گیلان محقق خواهد شد. از دیگر برنامه‌های آینده‌ی دانشگاه نیز توسعه‌ی شبکه‌ی فیبر نوری و اتصال بخشهای باقیمانده به مرکز کامپیوتر و مشخصاً برقراری ارتباط توسط فیبر نوری از دانشکده‌ی علوم پایه به مجتمع دانشگاه است که در حال حاضر به روش بی‌سیم انجام می‌گیرد و امیدواریم به یاری خداوند، به زودی فاز دوم نصب فیبر نوری را آغاز کنیم.
در پایان، با توجه به همه‌ی سرمایه‌گذاری عظیمی که برای تامین نیازهای فنی و IT دانشگاه انجام می‌گیرد، چه انتظاری از کاربران بخشهای مختلف دارید تا شما را در این راه یاری کنند؟
شبکه‌ی دانشگاه بسیار وسیع است و بازسازی بیشتر قسمتهای آن به پایان رسیده است هرچند که هنوز نقاط آسیب‌پذیر زیادی وجود دارد که به دنبال ترمیم آنها هستیم.
در طول دو سال گذشته، هزینه‌های زیادی را برای راه‌اندازی یک شبکه‌ی مدرن متحمل شده‌ایم و کاربران محترم باید بدانند که در چنین شبکه‌یی با پایه و بنیاد تکنیکی ضعیف گذشته، کارهای فراوانی باید صورت بگیرد و احتمال اختلال و نارسایی در هر بخشی وجود دارد، در نتیجه درخواست ما از آنان، پیشه کردن صبر در موارد بروز اختلال است چرا که در صورت به وجود آمدن هر مشکلی، زودتر از هر واحدی از موضوع باخبر می‌شود و به سرعت به دنبال رفع مشکل خواهد بود.
تنها انتظار ما از کاربران محترم این است که در زمینه‌ی نوع کارکرد و استفاده از اینترنت، سرفصلهای پژوهشی و علمی را در نظر داشته باشند و از حیث فنی نیز به مسایلی از جمله عدم استفاده از فیلترشکن ها و نیز عدم تغییر آدرسهای IP که مشکلات زیادی را برای شبکه به وجود می‌آورد، دقت لازم مبذول کنند.
