به مناسبت روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار، روابط عمومی دانشگاه گیلان گفتوگویی با علیرضا حسننیا کارشناس مسئول مرکز اسناد، کتابخانه و نشر دانشگاه انجام داده است که توجه شما خوانندگان را به آن جلب میکنیم.
🔹 در ابتدا یک معرفی اجمالی از خودتان و سابقه کارتان در دانشگاه بفرمایید.
علیرضا حسننیا هستم، کارشناس مسئول مرکز اسناد، کتابخانه و نشر دانشگاه و حدود 32 سال سابقه کار دارم. لازم می دانم قبل از هرچیز روز و هفته کتاب، کتابدار و کتابخوانی را به همه کتابداران و همکاران خوبم در دانشگاه تبریک و تهنیت عرض کنم.
🔹 اگر بخواهید کتابخانه دانشگاه را به یک موجود زنده تشبیه کنید، آن را چگونه توصیف میکنید؟ و نقش کتابدار در این پیکره چیست؟
کتابخانه برای من مثل یک موجود زنده است که با مراجعه هر دانشجو و پژوهشگری نفس میکشد و کتابها سلولهای زنده این بدن هستند و کتابدار همان قلبی است که دانش را به همه جا پمپاژ میکند. اگر کتابخانه نفس می کشد، به خاطر حضور کتابدارانی است که با عشق، نظم و آگاهی جریان دانش را زنده نگه میدارند.
🔹 در سالهای فعالیتتان، چه تغییری در نوع مراجعه دانشجویان و نیازهای اطلاعاتی آنها احساس کردهاید؟ نسل امروز چه جور کتابخانهای میخواهد؟
نسل امروز به دنبال کتابخانهای است که بتواند در زمان مورد نظر خود و با راحتترین شیوه به اطلاعات موردنیاز دسترسی داشته باشد. دانشجویان امروزه به دنبال کتابخانهای هستند که احساس زندگی و مشارکت در آن جریان داشته باشد. جایی برای گفتگو، تجربه و کشفهای جدید و کتابدار برای این نسل باید همانند یک همراه فکری باشد، نه فقط کسی که کتاب امانت میدهد.
🔹 آیا خاطرهای دارید از یک دانشجو یا پژوهشگر که با راهنمایی شما مسیر علمیاش تغییر کرد یا شکوفا شد؟
بله خاطره دارم از دانشجویی که برای موضوع پایاننامهاش سردرگم بود. با چند جلسه راهنمایی توانست مسیرش را پیدا کند و حتی بعدها مقاله پایان نامه خود را دریکی از نشریات معتبر نیز به چاپ رساند. هر وقت به یادش میافتم، حس میکنم کار ما فقط امانت دادن کتاب نیست بلکه روشن کردن چراغی در مسیر یادگیری است. شاید کتابدار در ظاهر فقط مسیر دسترسی به کتاب را نشان میدهد، اما در واقع راه دانایی را روشن میکند.
🔹 با گسترش منابع دیجیتال و هوش مصنوعی، برخی میپرسند: آیا حضور کتابدار هنوز ضروری است؟ پاسخ شما به این پرسش چیست؟
هوش مصنوعی شاید بتواند هزاران نتیجه جستجو را نشان دهد، اما این کتابدار است که بدان معنا میبخشد. کتابدار فقط کار با منابع را بلد نیست، بلکه اخلاق، دقت و نگاه انسانی را وارد فرایند جستجو میکند. در دنیایی که پر از دادههای نادرست است، حضور کتابدار یعنی تضمین اعتماد به دانش. اگر فناوری ابزار دانستن است، کتابدار وجدان دانایی است.
🔹 چه اقدام یا ایدهای در کتابخانه دانشگاه گیلان اجرا شده که به نظرتان تأثیر فرهنگی یا علمی قابل توجهی داشته است؟
یکی از اقداماتی که در کتابخانه دانشگاه گیلان اجرا شد و به نظرم تأثیر قابل توجهی داشت، راهاندازی "خانه علم دکتر میرجعفر ابریشم چیان" بود؛ فضایی متنوع برای دانشجویان و پژوهشگران. این خانه علم با بیش از 250 عنوان کتاب اهدایی از کتابخانه شخصی مرحوم دکتر ابریشمچیان شروع شد و به محلی برای برگزاری جلسات ایدهپردازی، کارگاهها و نشستهای علمی جریانساز تبدیل شد.
🔹 اگر بخواهید یک جمله الهامبخش برای دانشجویانی بنویسید که هنوز با کتابخانه آشتی نکردهاند، آن جمله چیست؟
دانشجوی عزیز و دوست داشتنی در کتابخانه در میان قفسهها آرامش هست، الهام هست و همیشه کتابی هست که منتظر تو است تا شروعش کنی. کتابخانه سکوتی دارد که تورا شارژ میکند نه اینکه خاموشت کند.
🔹 از نگاه شما، کتابخانه دانشگاه گیلان در آینده باید به چه سمتی حرکت کند تا همچنان زنده، پویا و الهامبخش باقی بماند؟
به نظر من کتابخانه باید از یک مکان ساکت که صرفاً برای مطالعه است، به فضایی برای تعامل و خلق ایدههای نوآورانه تبدیل شود. جایی که در کنار کتابها، امکان گفتوگو، کار گروهی و تجربه فناوریهای نو وجود داشته باشد. دانشجو باید احساس کند که کتابخانه فقط جایی برای خواندن نیست بلکه جایی است برای الهام گرفتن، ساختن و رشد کردن. بنابراین لازم و ضروری است که کتابخانهها امکانات و خدمات خود را با فناوریها و ابزارهای اطلاعرسانی روز دنیا همگام سازند.
🔹 سخن پایانی؟
هر بار که وارد کتابخانه دانشگاه میشوم حس میکنم به قلب تپنده دانشگاه پا گذاشتهام، جایی که سکوتش پر از ایده است. تمام سالهایی که در کتابخانه دانشگاه کار کردم، برای من فقط تجربه کاری نبود، تجربه زندگی بود. هر روز می دیدم که چطور یک کتاب و یک گفتوگوی ساده میتواند مسیر ذهن یک دانشجو را عوض کند. برای همین همیشه باور دارم کتابخانه فقط محل نگهداری کتاب نیست؛ خانه اندیشه و آرامش و جایی است که آینده از دل واژهها ساخته میشود. اگر هر کدام از ما حتی یک قدم به کتابخانه نزدیکتر شویم، دانشگاه و جامعه روشنتر خواهد بود. کتابخانه برای من همیشه یادآور این حقیقت است که دانایی آرام است اما قدرتش بیانتهاست.
